Linagliptin Kullanımının Nadir Bir Komplikasyonu: Uygunsuz Antidiüretik Hormon Salınımı Sendromu ve Hiponatrem
Özet
Hiponatremi, serum sodyum düzeyinin 135 mEq/L’nin altına düşmesi olarak tanımlanır ve hastaneye yatırılan hastalarda en sık görülen elektrolit bozukluğudur. Hiponatremi, hipovolemik, hipervolemik ve övolemik olmak üzere üç ana mekanizma ile gelişebilir. Hastalık olmaktan ziyade, bozulmuş su homeostazını gösteren patofizyolojik bir süreçtir ve klinik bulguları asemptomatik olgulardan ağır nörolojik bulgulara kadar değişkenlik gösterebilir. Hiponatreminin yaygın nedenleri arasında, uygunsuz antidiüretik hormon salınımı sendromu, diüretik kullanımı, primer polidipsi, adrenal yetmezlik, hipovolemi, kalp yetmezliği ve karaciğer sirozu yer alır. Uygunsuz antidiüretik hormon salınımı sendromu, övolemik hiponatreminin en sık nedenlerinden biri olup, başlıca etyolojik faktörler arasında maligniteler, akciğer hastalıkları, merkezi sinir sistemi bozuklukları ve bazı ilaçlar bulunur. Literatürde, çok sayıda ilacın hiponatremi gelişimiyle ilişkili olduğu bildirilmektedir. İlaca bağlı hiponatremi, arginin vasopressin salınımının uyarılması ve böbreklerde artmış arginin vasopressin etkisi gibi olası mekanizmalar ile açıklanır. Bu olgu sunumunda, 78 yaşında diyabet tanılı kadın hastada linagliptin tedavisi başlanmasını takiben gelişen hiponatremi ve ilacın kesilmesi sonrasında klinik ile biyokimyasal parametrelerde gözlenen düzelme süreci literatür bilgileri ışığında ayrıntılı olarak tartışılmıştır.
Referanslar
Chatterjee S, Chatterjee S. Glycemic effects of vildagliptin and metformin combination therapy in Indian patients with type 2 diabetes: an observational study. J Diabetes 2014; 6(3):237–242.
Pathak R, Bridgeman MB. Dipeptidyl Peptidase-4 (DPP-4) Inhibitors In the Management of Diabetes. Pharmacy and Therapeutics 2010; 35(9):509-513.
Adrogué HJ, Madias NE. Hyponatremia. N Engl J Med 2000; 342(21):1581–1589.
Sterns RH. Disorders of plasma sodium-causes, consequences, and correction. N Engl J Med 2015; 372(1):55–65.
Hoorn EJ, Zietse R. Diagnosis and Treatment of Hyponatremia: Compilation of the Guidelines. J Am Soc Nephrol 2017; 28(5):1340-1349.
Kim GH. Pathophysiology of Drug-Induced Hyponatremia. J Clin Med 2022; 11(19):5810.
Ellison DH, Berl T. Clinical practice. The syndrome of inappropriate antidiuresis. N Engl J Med 2007; 356(20):2064–2072.
Mannheimer B, Lindh JD, Fahlén CB, Issa I, Falhammar H, Skov J. Drug-induced hyponatremia in clinical care. Eur J Intern Med. 2025; 137:11-20.
Florentin M, Kostapanos MS, Papazafiropoulou AK. Role of dipeptidyl peptidase 4 inhibitors in the new era of antidiabetic treatment. World J Diabetes 2022; 13(2):85–96.
Reghunath SR, Chackochan A, Thunga G, Acharya DU, Shivashankara KN, Ravindra Prabhu A, et al. Prevalence and Predictors of Adverse Events Associated with Dipeptidyl Peptidase-4 (DPP-4) Inhibitors in Type 2 Diabetic Patients: A Cross-sectional Study. Clin Med Insights Endocrinol Diabetes 2024; 17:11795514241288645.
Liamis G, Liberopoulos E, Barkas F, Elisaf M. Diabetes mellitus and electrolyte disorders. World J Clin Cases 2014; 2(10):488-496.
Filippatos TD, Elisaf MS. Effects of glucagon-like peptide-1 receptor agonists on renal function. World J Diabetes 2013; 4(5):190-201.
Adachi H, Yanai H. Adverse drug reaction: A possible case of glimepiride-induced syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion. Diabetes Metab 2015; 41(2):176–177.
Berker D, Aydin Y, Arduç A, Ustün I, Ergün B, Guler S. Severe hyponatremia due to rosiglitazone use in an elderly woman with diabetes mellitus: a rare cause of syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion. Endocr Pract 2008;14(8):1017–1019.
Gin H, Lars I, Beauvieux JM, Morlat P, Aubertin J. Hyponatremia induced by biguanides. Case report 1988; 17(12):591.
Horita S, Seki G, Yamada H, Suzuki M, Koike K, Fujita T. Insulin resistance, obesity, hypertension, and renal sodium transport. Int J Hypertens 2011: 391762.
Radó JP, Szende L, Marosi J. Influence of glyburide on the antidiuretic response induced by 1-deamino-8-D-arginine vasopressin (DDAVP) in patients with pituitary diabetes insipidus. Metabolism 1974; 23(11):1057–1063.
Falhammar H, Skov J, Calissendorff J, Lindh JD, Mannheimer B. Inverse association between glucose-lowering medications and severe hyponatremia: a Swedish population-based case-control study. Endocrine 2019; 67(3):579-586.
Beukhof CM, Hoorn EJ, Lindemans J, Zietse R. Novel risk factors for hospital-acquired hyponatraemia: a matched case-control study. Clin Endocrinol 2007; 66(3):367–372.
Renzetti M, Potnis K, Vemmou E, Hansen B, Lin D, Yaggi HK. Salty, Sweet, and Severe: A Case of Linagliptin-induced Severe Hyponatremia. American Thoracic Society International Conference Meetings Abstracts 2024; A7036.
