Tiroid Histolojisi ve Embriyolojisi

Tiroid bezi, metabolik hızın ve gelişimin düzenlenmesinde merkezi rol oynayan bir endokrin organdır.Tiroid bezinin histolojik organizasyonu, embriyolojik kökeni, moleküler düzenleyicileri ve klinik açıdan önemi ele alınmıştır. Tiroid bezi, endoderm kökenli median tioid divertikülünden gelişen foliküler hücreler ile nöral krest kökenli ultimobrankial cisimciklerden türeyen parafoliküler (C) hücrelerin birleşimiyle oluşur. Bu gelişim sürecinde NKX2.1 ve PAX8 gibi transkripsiyon faktörleri, hücresel farklılaşma ve morfogenezde belirleyici rol oynar. Histolojik olarak tiroid parankiması, kolloid ile dolu yuvarlak veya oval foliküllerden ve bu folikülleri çevreleyen tek katlı kübik/prizmatik foliküler hücrelerden oluşur. Foliküller arasında bulunan parafoliküler hücreler, kalsitonin salgılayarak kalsiyum homeostazına katkı sağlar. Tiroidin yapısı, ince bir fibröz kapsül ve yoğun vasküler ağ ile desteklenmiştir. Tiroid hormonlarının sentezi, iyot alımı, tiroglobulin sentezi, iyotlanma ve hormonların endositoz yoluyla salımı gibi çok basamaklı mekanizmaları içerir. Hücre düzeyinde TSH aracılı sinyal iletimi, primer silyum, endositoz ve lizozomal yıkım mekanizmaları bu sürece dahildir. Klinik olarak, otoimmün kökenli Hashimoto tiroiditi ve Graves hastalığı, tiroidin histolojik yapısında belirgin değişikliklere yol açar. Tiroid kanserleri ise, histolojik farklılaşma düzeylerine göre sınıflandırılmış olup, bu sınıflandırma tümörlerin hücresel kökeni, morfolojik özellikleri ve moleküler profilleri temel alınarak yapılmaktadır. Tiroidin histolojik yapısının ve gelişimsel süreçlerinin anlaşılması, tiroid patolojilerinin tanısı, sınıflandırılması ve klinik yönetimi açısından büyük önem taşır.