Turizmde Kurumlar ve Sektörel Yapılanma
Özet
II. Dünya savaşı sonrasında hızla gelişmiş olan turizm sektörü; emek, sermaye doğal kaynak ve girişimcilik faktörlerinin etkisiyle endüstri haline gelmiştir. Turizm endüstrisinin diğer endüstrilerin ayıran özellikler arasında yüksek yatırım getirisi, tüketicisinin tercihlerinde sıklıkla değişim gözlemlenmesi, yıl boyu 7/24 hizmet veren bir sektör olması ve hizmet sektöründe yer alışı bulunmaktadır. Turizmin gelişimi destinasyonların sosyal, kültürel, çevresel ve ekonomik açıdan gelişimine fayda sağlamaktadır. Turizm kurumları incelenirken, kamu ve örgüt kurumları olarak ayrılabilmektedir. Kamuya bağlı olan turizm kuruluşları ticari ve kar gütme amacında bulunmamakta, kamu yararına çalışma yapmaktadırlar. Turizm alanında faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası örgütler bulunmaktadır. Örgütlerin sınıflandırılması yalnızca devlet tarafından kurulmuş olanlar olmamakla birlikte, STK örgütleri de bu kısımda yer almaktadır. Turizm endüstrisinde sektörel yapılanma sağlanabilmesi için turistik ürün ve çeşitliliği önem arz etmektedir. Diğer endüstrilerden farklı olarak turizm endüstrisinde ürün soyut unsurlar olabilmektedir. Turistik ürünler bireylerin turizm faaliyetleri boyunca yararlanmış oldukları tüm mal ve hizmetlerin bütünüdür. Seyahat acentaları ve tur operatörleri, konaklama işletmeleri ve yiyecek içecek işletmeleri turizm endüstrisinde önemli rol oynamaktadır.
Referanslar
Akgöz, E., Göral, R. ve Tengilimoğlu, E. (2016). Turistik ürün çeşitlendirmenin sürdürülebilir destinasyonları açısından önemi. Akademik Bakış Dergisi(55), 397-407.
Akyol, C. ve Batman, O. (2020). Ulusal ve uluslararası turizm kuruluşlarının global pazarlamadaki rolleri: Kavramsal bir analiz. Tourism and Recreation, 2(2), 67-77.
Alaeddinoğlu, F. ve Can, A. (2007). Türk turizm sektöründe tur operatörleri ve seyahat acenteleri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi(2), 50-66.
Ayduğan, N., Kızılırmak, İ. ve Serce-Dinçkol, G. (2023). Türkiye Cumhuriyeti'nin yüzüncü yılında bir meslek örgütü olaarak TÜRSAB'ın turizmdeki yeri ve önemi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 34(3), 442-459. doi:https://doi.org/10.17123/atad.1347696
Bayram, G. (2019). World Federation of Tourist Guide Associations (WFTGA) / Dünya Rehber Örgütleri Federasyonu. N. Kozak içinde, Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi. https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/world-federation-of-tourist-guide-associations-wftga-dunya-rehber-orgutleri-federasyonu Erişim Tarihi: 07.08.2025
Benli, S. (2019). Yiyecek içecek sektörü. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Bilgiçli, İ. ve Altınkaynak, F. (2016). Turizm endüstrisinin Türkiye ekonomisi içindeki yeri ve önemi; ekonomi paradigmasıyla yaklaşım. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 560-580.
Busby, G. (1997). Skal Internaitonal: The development of a tourism interest group. Journal of Vacation Marketing, 4(1), 161-174. doi:DOI: 10.1177/135676679800400207
Ceylan, M. ve Yakut, M. (2021). Türkiye’de turistik konaklama türlerine ve dağılışına coğrafi bir bakış. Turkish Academic Research Review, 6(2), 697-724.
Çallı, F. (2021). Turizm endüstrisinin dijital geleceği. Journal of New Tourism Trends (JOINNTT), 2(1), 97-107.
Çuktop. (2025), http://www.cuktob.org.tr Erişim Tarihi: 20.07.2025
Dinçer, M.ve Dinçer, F. (1989). Türkiye'de konaklama sektörünün gelişimi ve başlıca sorunları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 47, 1-4.
Düz, B. (2024). ‘Türkçe rehberlik’ düzenlemesini içeren kanun değişikliğinin ardından turist rehberliği meslek kuruluşlarına yönelik algılar: TUREB ve ANRO hakkında bir metafor analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(52 ), 627-649.
Erdoğan, N. (2013). Seyahat acenteleri örneğiyle turizmde sürdürülebilirlik: Ekoetiket, sertifikasyon ve akreditasyon programı. Verimlilik Dergisi(3), 65-92.
Ertamay, S. (2019). Yiyecek içecek işletmeleri. N. Kozak içinde, Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi. 08 05, 2025 tarihinde https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/yiyecek-icecek-isletmeleri adresinden alındı
ETOA. (2025). https://www.etoa.org/members-in-numbers/ Erişim Tarihi: 20.07.2025
Ferguson, L. (2007). The united nations world tourism organisation. NEW Political Economy, 12(4), 557-568. DOI: 10.1080/13563460701661587
Galipağaoğlu Uğur, N., Bulşu, Ç. ve İstanbullu-Dinçer, F. (2023). Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluşundan İtibaren Turizmde Sivil Toplum Kuruluşlarının Gelişimi. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 7(2), 54-76. https://doi.org/10.55243/ihssr.1375240
Gherasım, A. and Gherasım, D. (2023). The Specificity of the Tourist Product. Economy Transdisciplinarity Cognition, 26(1), 5-20.
Güleryüz, F. (2022). Tarihsel süreçte turizm olgusu ve türleri. Türkiye'de Turizmin Tarihsel Gelişimi. içinde Paradigma Akademi.
Güzel, F. (2010). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında yeni bir dinamik: İnanç turizmi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(2), 87-100.
İbiş, S. (2019). Turizm endüstrisinde robotlaşma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 403-420. DOI: 10.26677/TR1010.2019.169
İlter, M. (2021). Is it possible to establish sustainable tourism industry?“A Case from the Bodrum”. Journal of BusinessAdministration and Social Studies, 5(1), 33-41. DOI: 10.5152/JBASS.2021.766676
Karaca, E. (2024). Turizm örgütlenmesi ve turizm eğitimi. A. Ünal, E. Çilesizve O. Çelen içinde, Turizm Destinasyon ve Araştırmaları- IX (s. 105-121). Paradigma Akademi .
Kaya, İ. (2009). Türkiye'de turizm örgütlenmesi. Ş. Çavuş, Z. Egeve O. Çolakoğlu içinde, Türk Turizm Tarihi (Yapısal ve Sektörel Yaklaşım) (s. 203-220). Ankara: Detay Yayıncılık.
ktb(a). (2025). https://www.ktb.gov.tr/TR-96130/kurulus-ve-gorevler.html Erişim Tarihi: 20.07.2025
ktb(b). (2011). https://teftis.ktb.gov.tr/yazdir?9342733606F660630BFDB48C6AF8577E Erişim Tarihi: 28.07.2025
Megep. (2011). Konaklama ve seyahat işletmeleri. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Turizm%20%C4%B0%C5%9Fletmeleri.pdf Erişim Tarihi: 20.07.2025
Mellon, V. and Bramwell, B. (2018). The temporal evolution of tourism institutions. Annals of Tourism Research, 69, 42-52. https://doi.org/10.1016/j.annals.2017.12.008
Mısırlı, İ. (2010). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü (3. Baskı b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
Myers, J., Forsberg, P. and Holecek, D. (1997). A framework for monitoring global travel and tourism taxes: the WTTC Tax Barometer. Tourism Economics, 3(1), 5-20.
Nunkoo, R., Ramkissoon, H. and Gursoy, D. (2012). Public trust in tourism institutions. Annals of Tourism Research, 39(3), 1538-1564. https://doi.org/10.1016/j.annals.2012.04.004
Skal. (2025). SKAL International: https://www.skal.org/structure Erişim Tarihi: 20.07.2025
Soyak, M. (2013). Uluslararası turizmde son eğilimler ve Türkiye'de turizm politikalarının evrimi. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi(4), 1-18.
Şahin, S. ve Ünal, A. (2016). Uluslararası ve Ulusal Turizm Kuruluşları. N. Hacıoğlu, M. Bozkurt ve B. Şahin içinde, Genel Turizm (s. 257-276). Paradigma Akademi.
Şener, Y. ve Oktay, K. (2022). Yerel yönetimlerin turizm politikaları üzerine bir inceleme: Bolu örneği. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 11(1), 4-28.
Şengal, H. H. ve Şengal, Ö. (2024). Türkiye'de turizm sektörünün yapısı ve bazı avrupa ülkeleri ile karşılaştırması. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 11(106), 753-763. doi:10.5281/zenodo.11109379
TDK (2022). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 20.07.2025
TGA (2022). https://tga.gov.tr/hakkinda Erişim Tarihi: 20.07.2025
TUREB (2025). https://www.tureb.org.tr/Sayfa?id=3 Erişim Tarihi: 20.07.2025
TÜROB (2025). https://www.turob.com/tr/hakkmzda/tuerob-hakkinda/ Erişim Tarihi: 20.07.2025
TÜROFED (2023) https://www.turofed.org.tr/ Erişim Tarihi: 20.07.2025ı
TÜRSAB (2025), https://www.tursab.org.tr/hakkimizda Erişim Tarihi: 20.07.2025
UNWTO (2025). https://www.unwto.org/member-states Erişim Tarihi: 20.07.2025
wftga (2025). https://wftga.org/about/exbo/#!directory/ord=lnm Erişim Tarihi: 20.07.2025
WTTC. (2025). https://wttc.org/about Erişim Tarihi: 29.07.2025
Yavuz, G. (2024). Turizm endüstrisinde yalın yönetim. H. Yazıtve K. Gençer içinde, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Üzerine Güncel Araştırmalar - III (s. 171-191). Özgür Yayınları. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub484.c2004
Yıldırım, A. ve Gökalp, M. (2016). Gelişmiş ülkelerde kurumsal yapı ve uluslararası rekabet gücü ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 31(1), 1-34.
