Turizmin Çeşitleri
Özet
Bu bölüm, turizmin farklı sınıflandırmalarını kapsamlı bir biçimde ele alarak turizm olgusunun çok yönlü yapısını ortaya koymaktadır. Turizm çeşitleri; katılan kişi sayısı, ziyaret edilen yer, yaş grupları, sosyo-ekonomik durum, seyahat amacı, konaklama süresi, gerçekleşme zamanı, ulaşım şekli, çevresel etkiler ve modern teknolojik yaklaşımlar gibi ölçütlere göre detaylı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bireysel, grup ve kitle turizmi; iç ve dış turizm; gençlik, yetişkin ve üçüncü yaş turizmi gibi demografik sınıflandırmalar turizm hareketlerinin yapısını açıklamaktadır. Ayrıca kültür, sağlık, macera, spor, etkinlik, gastronomi, inanç ve alışveriş turizmi gibi motivasyon temelli türler geniş bir çerçevede sunulmaktadır. Ekoturizm, sürdürülebilir turizm, doğa turizmi gibi çevresel odaklı yaklaşımlar ile dijital göçebe, sanal ve uzay turizmi gibi modern eğilimler de turizmin dönüşen yapısını yansıtmaktadır. Bölüm, turizm sektörünün çeşitliliğini ve değişen turist profillerini anlamak için önemli bir kaynak niteliğindedir.
Referanslar
Aktaş, A. (2002). Turizm İşletmeciliği ve Yönetimi. 2. Baskı, Antalya: Azim Matbaa.
Arman, A., ve Şahin Ören, T. (2020). Anadolu mutfak kültürünün unutulmaya yüz tutmuş mısır unu bazlı yemek örnekleri. Editör) Küçüktığlı MS, Seçim Y., Adabalı MM, Yılmaz M.: Anadolu Mutfak Kültüründen Esintiler içinde, 1-18.
Beck, J., Rainoldi, M., ve Egger, R. (2019). Virtual reality in tourism: a state-of-the-art review. Tourism review, 74(3), 586-612.
Bozdemir, E., ve Şengül, S. (2021). Kış turizminde faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin rekabet ve konumlandırma stratejileri: Türkiye örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49), 335-360.
Budovich, L. S. (2023). The impact of religious tourism on the economy and tourism industry. HTS Teologiese Studies/Theological Studies, 79(1), 8607.
Cam, O., ve Çılgınoğlu, H. (2024). Av turizmi ve tabiat turizmi ilişkisi. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2), 262-277.
Caprara, G. (2020). Space Governed by the Presidency of the Council. In A History of the Italian Space Adventure: Pioneers and Achievements from the XIVth Century to the Present (pp. 335-351). Cham: Springer International Publishing.
Cetin, G., ve Bilgihan, A. (2016). Components of cultural tourists’ experiences in destinations. Current issues in tourism, 19(2), 137-154.
Chevtaeva, E., ve Denizci-Guillet, B. (2021). Digital nomads’ lifestyles and coworkation. Journal of Destination Marketing ve Management, 21, 100633.
Collins, P. (2001). Public choice economics and space policy: Realising space tourism. Acta Astronautica, 48(5-12), 921-950.
Çelik, S. (2018). Alternatif Turizm. Journal of International Social Research, 11(56).
Çiftçi, E. Z. (2021). 50 Yaş ve Üstü Yerli Turistlerin Seyahat Motivasyonu ve Seyahat Karakteristiği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 305-326.
Di Minin, E., Clements, H. S., Correia, R. A., Cortes-Capano, G., Fink, C., Haukka, A., ... ve Bradshaw, C. J. (2021). Consequences of recreational hunting for biodiversity conservation and livelihoods. One Earth, 4(2), 238-253.
Douglas, A., Hoogendoorn, G., ve Richards, G. (2024). Activities as the critical link between motivation and destination choice in cultural tourism. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 7(1), 249-271.
Dura, Y. C., ve Kılıç, E. (2021). Özgürlüğün çekiciliği: Türkiye’ye yönelen dış turizm talebine hak ve özgürlüklerin etkisi. Liberal Düşünce Dergisi, 26(102), 171-195.
Egger, R., ve Neuburger, L. (2022). Augmented, virtual, and mixed reality in tourism. In Handbook of e-Tourism (pp. 317-341). Cham: Springer International Publishing.
El-Masry, M. M. S. (2024). Discursive representation of ecotourism on the international ecotourism society (TIES) homepage: A multi-modal social semiotic framework. International Journal of Society, Culture ve Language, 12(1), 1-14.
Fredman, P., Haukeland, J. V., Tyrväinen, L., Stensland, S., ve Wall-Reinius, S. (2021). Nature-based tourism in a Nordic context. In Nordic perspectives on nature-based tourism (pp. 2-15). Edward Elgar Publishing.
Fredman, P., Wall-Reinius, S., ve Grundén, A. (2012). The nature of nature in nature-based tourism. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 12(4), 289-309.
Gannon, M. J., Taheri, B., ve Croall, R. (2022). Memorable cultural consumption: differences between local and non-local visitors to domestic sites. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 5(5), 842-864.
Getz, D. (2025). Festival and event tourism. In Encyclopedia of tourism (pp. 391-395). Cham: Springer Nature Switzerland.
Gökçe, A., ve Batman, O. (2022). Turizm formları: Terimsel adlandırma üzerine nitel bir çalışma. Journal of New Tourism Trends, 3(1), 39-59.
Güleryüz, U. (2022). Türkiye’de turizmin tarihsel gelişimi. Çanakkale: Paradigma Yayınları.
Güzel, S. Ö., Uzut, İ., Mengü, C., ve Şahin, M. A. (Eds.). (2022). Turizm İşletmelerinde Gelir Yönetimi. Yalın Yayıncılık.
Hamann, A., Hernani-Merino, M., ve Tarazona Vargas, E. G. (2022). Perspectives on short break destinations and their contribution to local-regional economic development: a literature review. RİAT, 18(2), 207-221.
Hannonen, O. (2020). In search of a digital nomad: defining the phenomenon. Information Technology ve Tourism, 22(3), 335-353.
Hensellek, S., ve Puchala, N. (2021). The emergence of the digital nomad: A review and analysis of the opportunities and risks of digital nomadism. The flexible workplace, 195-214.
Huikari, S., Junttila, H., Ala-Mursula, L., Jämsä, T., Korpelainen, R., Miettunen, J., ... ve Korhonen, M. (2021). Leisure-time physical activity is associated with socio-economic status beyond income–Cross-sectional survey of the Northern Finland Birth Cohort 1966 study. Economics ve Human Biology, 41, 100969.
Iakovoglou, V., Zaimes, G. N., Bermúdez-Cañete, M. A., García, J. L., Giménez, M. C., Calderón-Guerrero, C., ... ve Abrudan, I. (2015). Understanding and enhancing ecotourism opportunities through education. Int. J. Humanit. Soc. Sci, 9, 2760-2764.
Kedla, S., Nandini, B., ve Chethan, S. (2025). Street food culture and culinary tourism: Economic Drift for the Tourism Industry. European Journal of Arts, Humanities and Social Sciences, 2(2), 85-91.
Khazami, N., ve Lakner, Z. (2021). Influence of social capital, social motivation and functional competencies of entrepreneurs on agritourism business: Rural lodges. Sustainability, 13(15), 8641.
Kılıçarslan, E., ve Kaçmaz, M. (2025). 18-25 yaş arası gençlerin turizm faaliyetlerine yönelik algı ve eğilimleri. Journal of Anatolian Geography, 2(1), 25-35.
Kim, H., Lee, S., Uysal, M., Kim, J., ve Ahn, K. (2015). Nature-based tourism: Motivation and subjective well-being. Journal of Travel ve Tourism Marketing, 32(sup1), S76-S96.
Kozak, M., Akoğlan Kozak, M. ve Kozak, M. (2010). Genel Turizm: İlkeler-Kavramlar. 9. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
Kozak, M. (2019). Turizm Pazarlaması: İlkeler ve Uygulamalar. Ankara: Detay Yayıncılık.
Krishn, R. (2024). The Digital Nomad Revolution: Redefining Tourism in the Era of Remote Work. Smart Internet of Things, 1(2), 161-175.
MacInnes, S., Ong, F., ve Dolnicar, S. (2022). Travel career or childhood travel habit?: Which better explains adult travel behaviour?. Annals of Tourism Research, 95, 103413.
Metin, A. E., ve Ören, V. E. (2023). Sürdürülebilirlik kapsamında Uşak ili av turizmi potansiyelinin araştırılması. Euroasia Matematik, Mühendislik, Doğa Ve Tıp Bilimleri Dergisi Medical Sciences, 10(28), 110–120. https://doi.org/10.5281/zenodo.8235139
Mishra, S., Malhotra, G., Johann, M., ve Tiwari, S. R. (2022). Motivations for participation in active sports tourism: a cross-national study. International Journal of Event and Festival Management, 13(1), 70-91.
Mousavi, S. S., Doratli, N., Mousavi, S. N., ve Moradiahari, F. (2016). Defining cultural tourism. In International Conference on Civil, Architecture and Sustainable Development.1(2), 70-75.
Muro-Rodríguez, A. I., Pérez-Jiménez, I. R., ve Sánchez-Araque, J. A. (2020). Impact of shopping tourism for the retail trade as a strategy for the local development of cities. Frontiers in Psychology, 11, 67.
Mutlu, Ç. (2024). Dijital göçebeliğin turizm endüstrisi prespektifinden değerlendirilmesi. Z. Gölen, M. S. Özkan (Ed.), Sosyal ve Beşerî Bilimlerde Akademik Çalışmalar II (ss.399-409). Lyon France: Livre de Lyon.
Mutlu, Ç., ve Şahin, T. (2014). Spor Pazarlaması Açısından Futbol Kulüplerine Taraftar Olma Nedenleri. Turar Turizm Ve Araştırma Dergisi, 3(1), 43-59.
Nasir, A., Busthomi, A. O., ve Rismaya, E. (2022). Shariah Tourism Based on Local Wisdom: Religious, Income, Motivation, Demand and Value of Willingness to Pay (WTP). International Journal Of Social Science And Human Research, 5(08), 3811-3816.
Ochoa-Moreno, W. S., Quito, B., Enríquez, D. E., ve Álvarez-García, J. (2022). Evaluation of the environmental Kuznets curve hypothesis in a tourism development context: evidence for 15 Latin American countries. Business Strategy and the Environment, 31(5), 2143-2155.
Orhan, F., ve Hocaoğlu, H. (2023). Orient Ekspres’ ten Turistik Doğu Ekspresi’ne: Türkiye’de demiryollarının turistik önemi üzerine bir inceleme. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (50), 247-266.
Otto, M. (2009). Feasibility study and future projections of suborbital space tourism at the example of Virgin Galactic. Diplom. de.
Özel, M. (2021). Eğitim diplomasisi bağlamında uluslararası değişim programları: Erasmus+ programı örneği. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(3), 943-966.
Poria, Y., Reichel, A., ve Biran, A. (2006). Heritage site management: Motivations and expectations. Annals of tourism research, 33(1), 162-178.
Poudel, P. C. (2022). Lumbini, Nepal: The Birthplace of Buddha and the Powerful Place of Pilgrimage in the World. In Practising Cultural Geographies: Essays in Honour of Rana PB Singh (pp. 403-429). Singapore: Springer Nature Singapore.
Qiao, G., Huang, S., ve Vorobjovas-Pinta, O. (2024). Seeking tourism in a social context: an examination of Chinese rural migrant workers’ travel motivations and constraints. Leisure Studies, 43(4), 608-623.
Rantala, O., Rokenes, A., ve Valkonen, J. (2018). Is adventure tourism a coherent concept? A review of research approaches on adventure tourism. Annals of Leisure Research, 21(5), 539-552.
Régi, T., Rátz, T., ve Michalkó, G. (2016). Anti-shopping tourism: a new concept in the field of consumption. Journal of Tourism and Cultural Change, 14(1), 62-79.
Roman, M., Abrham, J., Niedziółka, A., Szczucka, E., Smutka, L., ve Prus, P. (2022). Tourist attractiveness of rural areas as a determinant of the implementation of social tourism of disadvantaged groups: Evidence from poland and the Czech Republic. Agriculture, 12(5), 731.
Sharpley, R. (2009). Tourism, religion and spirituality. The Sage handbook of tourism studies, 237-253.
Sheoran, M. (2025). Gastronomic Tourism: A Handbook. Educohack Press.
Shinde, K. (2022). The spatial practice of religious tourism in India: A destinations perspective. Tourism Geographies, 24(4-5), 902-922.
Siddiqui, M. S., Syed, T. A., Nadeem, A., Nawaz, W., ve Alkhodre, A. (2022). Virtual tourism and digital heritage: an analysis of VR/AR technologies and applications. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 13(7).
Sihombing, I. H. H., Suastini, N. M., ve Puja, I. B. P. (2024). Sustainable cultural tourism in the era of sustainable development. International Journal of Sustainable Competitiveness on Tourism, 3(02), 100-115.
Smith, M., ve Puczkó, L. (2014). Health, tourism and hospitality: Spas, wellness and medical travel. Routledge.
Spennemann, D. (2008). Orbital, lunar and interplanetary tourism: opportunities for different perspectives in star tourism. Starlight: A common heritage, 161-173.
Stronza, A. L., Hunt, C. A., ve Fitzgerald, L. A. (2019). Ecotourism for conservation?. Annual Review of Environment and Resources, 44(1), 229-253.
Şahin Ören, T., Arman, A. ve Erdem, Ö. (2021). Anadolu Mutfak Kültüründe Gastronomik Kimlik Unsuru Olarak Bulgur ve Bulgur Yemekleri. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3): 1961-1981.
Şahin Ören, T., ve Yüzbaşıoğlu, N. (2019). Hava sporları açısından uşak destinasyonunun sürdürülebilirliğinin ve pazarlama potansiyelinin GZFT analizi aracılığı ile değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3), 690-707.
Şengel, Ü., Zengin, B., Şengel, T., ve Işkın, M. (2018). Kongre ve fuar organizasyonlarının turizm sektörüne etkileri: EMİTT Örneği. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 7(1), 4-20.
Usta, Ö. (2009). Turizm: Genel ve Yapısal Yaklaşım. Ankara: Detay Yayıncılık.
Üzümcü, T. P. (2022). Kocaeli Deniz Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma. Şura Akademi, (1 Turizm), 39-61.
Wang, J. F. (2023). Nostalgia in tourism. Current Opinion in Psychology, 49, 101552.
Wang, L., Stepchenkova, S., ve Kirilenko, A. P. (2021). Will the present younger adults become future orbital space tourists?. Tourism Recreation Research, 46(1), 109-123.
Waqas-Awan, A., Rosselló-Nadal, J., ve Santana-Gallego, M. (2021). New insights into the role of personal income on international tourism. Journal of travel research, 60(4), 799-809.
World Tourism Organization (UNWTO). (1995). Collection of Tourism Expenditure Statistics. UNWTO.
World Tourism Organization (UNWTO). (2013). Sustainable Tourism for Development Guidebook - Enhancing capacities for Sustainable Tourism for development in developing countries. https://doi.org/10.18111/9789284415496
World Tourism Organization (UNWTO). (2021). International Youth Tourism: An inspirational roadmap. https://pre-webunwto.s3.eu-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/2021-03/iy_roadmap_en_web.pdf?VersionId=hKnzSG.tZAHbM7y.fGmzyHBnFDvvMI9w
Yalçın, A., ve Özdemir, M. (2023). Türkiye Turizmine Ait İstatistiksel Verilerin İncelenerek Sosyal Bilgiler Dersine Yansımalarının Belirlenmesi. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, (12), 49-61.
Zhang, E. Y., McKercher, B., ve Tse, T. S. (2024). Are luxury travelers alike? A qualitative means–end segmentation approach. Journal of Hospitality ve Tourism Research, 48(2), 277-300.
