Geç Başlangıçlı Moyamoya Hastasında Perioperatif Anestezi Yönetimi: Nadir Bir Olgu
Özet
Elli yedi yaşında, bilinen hipertansiyon (HT) evre 1 kronik böbrek hastalığı (KBH) olan ve 20 yıl önce geçirdiği serebrovasküler olay (SVO) sebepli Moyamoya hastalığı (MMH) tanısı alan erkek hasta Üroloji bölümü tarafından yapılan sistoskopide sol böbrekte kitle görülmesi üzerine sol nefroüreterektomi operasyonu planlandı. 20 yıldır MMH nedeniyle nöroloji bölümü tarafından takip edilen hastanın fizik muayenesinde sağ tarafında güçsüzlük, kas gücü sağ üst ekstremitede 2/5, sağ alt ekstremitede 3/5 idi. Hastanın preoperatif değerlendirmesi sırasında nöroloji, kardiyoloji ve dahiliye görüşleri alındı. Yapılan nörolojik değerlendirmede, hastanın mevcut durumu nedeniyle cerrahinin yüksek riskli olduğu belirtildi ve mevcut 300 mg asetilsalisilik asit tedavisinin cerrahiden bir hafta önce kesilmesi enoksaparin 2*0,6 ml dozunda uygulanması önerildi. Kardiyolojik değerlendirmede, hastada önemli bir kardiyak sorun saptanmadı, ancak anestezi yönetiminde dikkat edilmesi gereken faktörler belirtildi. Dahiliye tarafından, hastanın kan basıncı ve elektrolit dengesinin optimize edilmesi için uygun ilaç düzenlemeleri yapıldı. Operasyon sırasında genel anestezi altında yapılan anestezi yönetimi, serebral oksijenasyon ve hemodinamik stabilitenin korunmasına yönelik olarak gerçekleştirildi. Nöromonitörizasyon kullanılarak, serebral perfüzyonun izlenmesi, invaziv kan basıncı monitörizasyonu ile yakın hemodinamik takip ve kan gazı takibi yapıldı. Ameliyat süreci başarılı bir şekilde tamamlandı ve postoperatif dönemde komplikasyon gözlenmedi. Hasta, postoperatif yoğun bakım ünitesinde 24 saat takip edildikten sonra genel durumu iyi bir şekilde üroloji servisine devredildi. MMH olan bireylerde, özellikle nörolojik rezervi kısıtlı erişkin hastalarda non-nöroşirürjik cerrahiler yüksek risk taşır. Bu olgu, sol nefroüreterektomi gibi majör bir ürolojik cerrahide, uygun anestezi stratejileri ve multidisipliner iş birliği ile güvenli perioperatif yönetimin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır. Anestezi yönetiminde; normotansiyonun korunması, normokapni hedeflenmesi, hematokritin %30’un üzerinde tutulması ve serebral oksijenasyonun near-infrared spektroskopi (NIRS) ile yakın takibi kritik rol oynamaktadır. Literatürde sınırlı sayıda bildirilen bu tür vakaların paylaşılması, klinik uygulamalara yol gösterici olacak ve gelecekte daha net protokollerin oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.
Referanslar
Achrol, A. S., Guzman, R., Lee, M., & Steinberg, G. K. (2009). Pathophysiology and genetic factors in moyamoya disease. Neurosurgical focus, 26(4), E4. https://doi.org/10.3171/2009.1.FOCUS08302
Koizumi, A., Kobayashi, H., Hitomi, T., Harada, K. H., Habu, T., & Youssefian, S. (2016). A new horizon of moyamoya disease and associated health risks explored through RNF213. Environmental health and preventive medicine, 21(2), 55–70. https://doi.org/10.1007/s12199-015-0498-7
Hirano, Y., Miyawaki, S., Imai, H., Hongo, H., Teranishi, Y., Dofuku, S., Ishigami, D., Ohara, K., Koizumi, S., Ono, H., Nakatomi, H., & Saito, N. (2021). Differences in Clinical Features among Different Onset Patterns in Moyamoya Disease. Journal of clinical medicine, 10(13), 2815. https://doi.org/10.3390/jcm10132815
Zhang, H., Zheng, L., & Feng, L. (2019). Epidemiology, diagnosis and treatment of moyamoya disease. Experimental and therapeutic medicine, 17(3), 1977–1984. https://doi.org/10.3892/etm.2019.7198
Parray, T., Martin, T. W., & Siddiqui, S. (2011). Moyamoya disease: a review of the disease and anesthetic management. Journal of neurosurgical anesthesiology, 23(2), 100–109. https://doi.org/10.1097/ANA.0b013e3181f84fac
Sakamoto, T., Kawaguchi, M., Kurehara, K., Kitaguchi, K., Furuya, H., & Karasawa, J. (1997). Risk factors for neurologic deterioration after revascularization surgery in patients with moyamoya disease. Anesthesia and analgesia, 85(5), 1060–1065. https://doi.org/10.1097/00000539-199711000-00018
Kansha, M., Irita, K., Takahashi, S., & Matsushima, T. (1997). Anesthetic management of children with moyamoya disease. Clinical neurology and neurosurgery, 99 Suppl 2, S110–S113. https://doi.org/10.1016/s0303-8467(97)00068-1
Bastola, P., Bhagat, H., & Wig, J. (2015). Comparative evaluation of propofol, sevoflurane and desflurane for neuroanaesthesia: A prospective randomised study in patients undergoing elective supratentorial craniotomy. Indian journal of anaesthesia, 59(5), 287–294. https://doi.org/10.4103/0019-5049.156868
Adachi, K., Yamamoto, Y., Kameyama, E., Suzuki, H., & Horinouchi, T. (2005). Masui. The Japanese journal of anesthesiology, 54(6), 653–657.
Akça O. (2006). Optimizing the intraoperative management of carbon dioxide concentration. Current opinion in anaesthesiology, 19(1), 19–25. https://doi.org/10.1097/01.aco.0000192776.32398.5c
Brian J. E., Jr (1998). Carbon dioxide and the cerebral circulation. Anesthesiology, 88(5), 1365–1386. https://doi.org/10.1097/00000542-199805000-00029
Sobczyk, O., Battisti-Charbonney, A., Fierstra, J., Mandell, D. M., Poublanc, J., Crawley, A. P., Mikulis, D. J., Duffin, J., & Fisher, J. A. (2014). A conceptual model for CO₂-induced redistribution of cerebral blood flow with experimental confirmation using BOLD MRI. NeuroImage, 92, 56–68. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2014.01.051
Arteaga, D. F., Strother, M. K., Faraco, C. C., Jordan, L. C., Ladner, T. R., Dethrage, L. M., Singer, R. J., Mocco, J., Clemmons, P. F., Ayad, M. J., & Donahue, M. J. (2014). The vascular steal phenomenon is an incomplete contributor to negative cerebrovascular reactivity in patients with symptomatic intracranial stenosis. Journal of cerebral blood flow and metabolism : official journal of the International Society of Cerebral Blood Flow and Metabolism, 34(9), 1453–1462. https://doi.org/10.1038/jcbfm.2014.106
Samagh, N., Bhagat, H., Grover, V. K., Sahni, N., Agarwal, A., & Gupta, S. K. (2015). Retrospective analysis of perioperative factors on outcome of patients undergoing surgery for Moyamoya disease. Journal of neurosciences in rural practice, 6(2), 262–265. https://doi.org/10.4103/0976-3147.150313
Jagdevan, S., Sriganesh, K., Pandey, P., Reddy, M., & Umamaheswara Rao, G. S. (2015). Anesthetic factors and outcome in children undergoing indirect revascularization procedure for moyamoya disease: An Indian perspective. Neurology India, 63(5), 702–706. https://doi.org/10.4103/0028-3886.166575
Sato, K., Shirane, R., & Yoshimoto, T. (1997). Perioperative factors related to the development of ischemic complications in patients with moyamoya disease. Child's nervous system : ChNS : official journal of the International Society for Pediatric Neurosurgery, 13(2), 68–72. https://doi.org/10.1007/s003810050044
Ilkhchoui, Y., Panikkath, P. V., & Martin, H. (2014). Moyamoya disease, revascularisation surgery and anaesthetic considerations. BMJ case reports, 2014, bcr2013202784. https://doi.org/10.1136/bcr-2013-202784
