Apikal Cerrahi
Özet
Apikal cerrahi ortograd endodontik yaklaşım ile tedavi edilemeyen, periapikal veya periradiküler lezyonu olan dişlerin cerrahi tedavisini ifade eder [1]. Apikal cerrahiden önce, cerrahi veya cerrahi olmayan endodontik yöntemlerin değerlendirilmesi ve cerrahinin gerekip gerekmediğine karar verilmesi için kapsamlı bir klinik ve radyografik muayene gereklidir [2]. Avrupa Endodonti Derneği tarafından düzenlenen kılavuzlara göre apikal cerrahi endikasyonları şunlardır: (1) apikal periodontitisin radyolojik bulgularının varlığı ve/veya tıkalı bir kanalla ilişkili semptomların varlığı, (2) apikal periodontitis bulguları olan ve uzun süredir var olan taşkın materyaller, (3) kök kanal tedavisinin tekrarlanmasının uygun olmadığı durumlarda devam eden veya sonradan ortaya çıkan hastalık durumu, (4) kök veya pulpa odasının tedavi edilemeyecek biçimdeki perforasyonlarıdır [3]. Apikal cerrahi çoğunlukla genç yaştaki bireylerde maksilla anterior dişlere uygulanan ve endodontik tedaviyi destekleyen bir yöntemdir. Bu operasyon kök veya kanal tedavisi başarılı bir şekilde yapılan fakat dişlerde gelişen bilinen veya bilinmeyen enfeksiyonları, granülasyon dokusunu ya da kistik bölgeleri temizlemek amacıyla yapılır. Apikal cerrahi uygulanırken köklerin büyük bir kısmı ağız içerisinde bırakılır. İşlem yapılırken dikkat edilmesi gereken üç basamak vardır: (1) patolojik olarak düşünülen periradiküler dokuların temizlenmesi, (2) kök ucunun bir kısmının rezeksiyonu, (3) kök ucunun retrograd olarak biyouyumlu bir materyal ile doldurulması [4]. Günümüzde kullanılan mikroskobik cerrahi sayesinde apikal cerrahide önemli gelişmeler elde edilmiştir. Cerrahi alanının görüntülenmesinde sağlanan kolaylık ve optimal aydınlatma sağlanması tedavinin doğruluğunu artırmaktadır. Bu gibi teknolojik gelişmelere ek olarak lazer uygulamalarının bu konuya dahil edilmesi ve kılavuzlu mikrocerrahi yöntemlerinin entegrasyonu, iyileşmeyi hızlandırmakta ve tedavi prognozunu olumlu yönde etkilemektedir [5]. Bu kitap bölümünde apikal cerrahinin uygulama teknikleri anlatılacaktır.
Referanslar
Verma, J. and V. Ahuja, Apicoectomy–A review. J Dent Panacea, 2021. 3(1): p. 15-9.
von Arx, T., Apical surgery: A review of current techniques and outcome. The Saudi Dental Journal, 2011. 23(1): p. 9-15.
Quality guidelines for endodontic treatment: consensus report of the European Society of Endodontology. Int Endod J, 2006. 39(12): p. 921-30.
von Arx, T. and W.A. Walker, 3rd, Microsurgical instruments for root-end cavity preparation following apicoectomy: a literature review. Endod Dent Traumatol, 2000. 16(2): p. 47-62.
Thakur, V. and R. Koul, Apicoectomy: A review of clinical concepts and techniques. Journal of Oral Research and Review, 2025. 17: p. 77-82.
Liu, B., et al., Experts consensus on the procedure of dental operative microscope in endodontics and operative dentistry. International Journal of Oral Science, 2023. 15: p. 43.
Bornstein, M.M., et al., Comparison of periapical radiography and limited cone-beam computed tomography in mandibular molars for analysis of anatomical landmarks before apical surgery. J Endod, 2011. 37(2): p. 151-7.
Setzer, F.C. and S.I. Kratchman, Present status and future directions: Surgical endodontics. Int Endod J, 2022. 55 Suppl 4: p. 1020-1058.
Kim, S. and S. Rethnam, Hemostasis in endodontic microsurgery. Dental Clinics of North America, 1997. 41(3): p. 499-511.
Pop, I., Oral surgery: part 2. Endodontic surgery. British dental journal, 2013. 215(6): p. 279-286.
Luebke, R.G., Surgical endodontics. Dental Clinics of North America, 1974. 18(2): p. 379-391.
Kramper, B.J., et al., A comparative study of the wound healing of three types of flap design used in periapical surgery. J Endod, 1984. 10(1): p. 17-25.
Velvart, P., Papilla base incision: a new approach to recession-free healing of the interdental papilla after endodontic surgery. Int Endod J, 2002. 35(5): p. 453-60.
von Arx, T. and G.E. Salvi, Incision techniques and flap designs for apical surgery in the anterior maxilla. Eur J Esthet Dent, 2008. 3(2): p. 110-26.
Fahey, T., et al., Surgical endodontics: a review of current best practice. Oral Surgery, 2011. 4(3): p. 97-104.
Jang, J.K., et al., Anatomical relationship of maxillary posterior teeth with the sinus floor and buccal cortex. J Oral Rehabil, 2017. 44(8): p. 617-625.
Kuzmanovic, D.V., et al., Anterior loop of the mental nerve: a morphological and radiographic study. Clin Oral Implants Res, 2003. 14(4): p. 464-71.
Oberli, K., M.M. Bornstein, and T. von Arx, Periapical surgery and the maxillary sinus: radiographic parameters for clinical outcome. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod, 2007. 103(6): p. 848-53.
Ananad, S., et al., Endodontic microsurgery: An overview. Dentistry and Medical Research, 2015. 3(2): p. 31-37.
Gilheany, P.A., D. Figdor, and M.J. Tyas, Apical dentin permeability and microleakage associated with root end resection and retrograde filling. J Endod, 1994. 20(1): p. 22-6.
Tsesis, I., et al., Retrospective evaluation of surgical endodontic treatment: traditional versus modern technique. J Endod, 2006. 32(5): p. 412-6.
von Arx, T. and B. Kurt, Root-end cavity preparation after apicoectomy using a new type of sonic and diamond-surfaced retrotip: a 1-year follow-up study. J Oral Maxillofac Surg, 1999. 57(6): p. 656-61.
Evans, G.E., K. Bishop, and T. Renton, Update of guidelines for surgical endodontics - the position after ten years. Br Dent J, 2012. 212(10): p. 497-8.
Donald, E., Practical lessons in endodontic surgery. Illinois: Quintessence Publishing Co, 1998.
Evans, G., K. Bishop, and T. Renton, Update of guidelines for surgical endodontics–the position after ten years. British dental journal, 2012. 212(10): p. 497-498.
Fahey, T., et al., Surgical endodontics: a review of current best practice. Oral Surgery, 2011. 4(3): p. 97-104.
Chong, B.S., T.R. Pitt Ford, and M.B. Hudson, A prospective clinical study of Mineral Trioxide Aggregate and IRM when used as root-end filling materials in endodontic surgery. Int Endod J, 2003. 36(8): p. 520-6.
Torabinejad, M. and N. Chivian, Clinical applications of mineral trioxide aggregate. J Endod, 1999. 25(3): p. 197-205.
Pop, I., Oral surgery: part 2. Endodontic surgery. Br Dent J, 2013. 215(6): p. 279-86.
Rud, J., J.O. Andreasen, and J.E. Jensen, Radiographic criteria for the assessment of healing after endodontic surgery. Int J Oral Surg, 1972. 1(4): p. 195-214.
Ericson, S., K. Finne, and G. Persson, Results of apicoectomy of maxillary canines, premolars and molars with special reference to oroantral communication as a prognostic factor. Int J Oral Surg, 1974. 3(6): p. 386-93.
Tsesis, I., et al., Effect of guided tissue regeneration on the outcome of surgical endodontic treatment: a systematic review and meta-analysis. J Endod, 2011. 37(8): p. 1039-45.
Bernabé, P.F., et al., Root reconstructed with mineral trioxide aggregate and guided tissue regeneration in apical surgery: a 5-year follow-up. Braz Dent J, 2013. 24(4): p. 428-32.
Fink, J.B., Predicting the success and failure of surgical endodontic treatment. Oral Maxillofac Surg Clin North Am, 2002. 14(2): p. 153-65.
