Boğulmalarda Kurtarma ve Resüsitasyon İlkeleri
Özet
Boğulmalar, çok farklı sebeplere bağlı olarak solunum bozulması veya durması şeklinde yaşanabilir. Yaralanma veya ölümle sonuçlanabilir. Boğulma vakalarında müdahale için kurtarıcılar olduğunda bu tür riskler önlenebilir. Bununla birlikte sağlık tahribatları olmadan yaşamsal durum sağlanabilir. Başlatılan resüsitasyonun bitirilme kararı genellikle hastanın tedavi sürecine bağlı sorumlu olan hekim ve onunla bulunan resüsitasyon ekibine aittir. Boğulan yaralıların %50’den fazlası 25 yaş altındadır. Bu çalışmada güncel bilgiler bağlamında boğulmalarda kurtarma ve resüsitasyon ilkeleri konusu derlenmiştir.
Referanslar
Van Beeck, E. F., Branche, C. M., Szpilman, D., Model, J. H., and Bierens, J. J. L. M. (2005). New Definition of Drowning: Towards Documentation and Prevention of a Global Public Health Problem. Bulletin of the World Health Organization, 83(11), 853–856.
Abraham, E., 2011. Drowning. Infrom textbook of criticalcare, 6th edition. M. Fink, E. Abraham, P. Vincent, eds. Elsevier, Amsterdam, 91, 1230-1234
Meddings D, HYder AA, Ozanne-Smith J, Rahman A. World Health Organization. Global Report on Drowning. Preventing a Leading Killer. 2014.
McCall JD, Sternard BT. Drowning. In: Stat Pearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; August 8, 2023.
Dezfulian C ,McCallinTE, BierensJ, Dunne CL, İdris AH, Kiragu A, et al. 2024 American Heart Association and American Academy of Pediatrics Focused Update on Special Circumstances: Resuscitation Following Drowning: An Update totheAmericanHeartAssociationGuidelinesforCardiopulmonaryResuscitationandEmergency Cardiovascular Care. Circulation. 2024;150(23):e501-e516. doi: 10.1161/CIR.0000000000001274.
İnan HF, Kurt Z, Kubilay İ.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Temel İlk Yardım Uygulamaları Eğitim Kitabı. 2011.S:47.
Yenigün M., İlkyardım, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2019.S:54.
Yüksel S. ; Cücen Z. (2010) İlkyardım ve Temel Uygulamalar, Ankara; Nobel Yayınevi. S:92-96
Cramer N, Jabbour N, Tavarez MM, Taylor RS. StatPearls. StatPearls Publishing; Treasure Island (FL): Jul 31, 2023.
Ojeda Rodriguez JA, Ladd M, Brandis D. StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing; Treasure Island (FL): May 23, 2023.
Ojeda Rodriguez JA, Ladd M, Brandis D.Abdominal Thrust Maneuver.2023 May 23. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan.
Pekcan S., Aslan A.T. Türkiye Çocuk Hast. Derg. / 2010; 4(2): 119-128.
Gökçe R., Turan E.E., Boğulma Resüsitasyonu: Pediatrik Olgu Sunumu, 2024;3(2):75-80.
Tabak, R.S.; Somyürek, H.İ. Temel İlkyardım ve Acil Bakım. Birinci Baskı. Ankara, Palme Yayıncılık,2007., ss.317-329.
Abdüsselam M.S. 01.07.2023 Afet ve Risk Dergisi 6(2), 2023, (535-547)
SzpilmanaD, Webber J, Quanc L, BierensJ, Morizot-Leitee L, Langendorfer SJ,et al. Creating a drowningchain of survival. Resuscitation. 2014;85,(9):1149-1152
Szpilman D, Soares M. In-waterresuscitation–is it worthwhile? Resuscitation. 2004;63(1):25-31. doi: 10.1016/j.resuscitation.2004.03.017.
T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Acil Sağlık Hizmetleri Şubesi Temel İlk Yardım Uygulamaları Eğitim Kitabı,2006.
Tosun, U. ve ark.(2009).Yeni Mezun Paramediklerin ilk ve Acil Yardım Teorik/Uygulamalı Egitim Düzeyi ve Yeterlilik Algıları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8:291-296.
Yüksel S, CücenZ., İlk Yardım ve Temel Uygulamalar Nobel Akademik Yayınevi, Ankara, 2011.
Hayri Levent Yılmaz H.L., Yıldızdaş D.R., Hacer Yapıcıoğlu Yıldızdaşh. Y., Narlı N., Köroğlu T., Dursun O., Duman M. Demirkol D., Çıtak A., Çocuklarda İleri Yaşam Desteği Güncel ve Kolay Yaklaşım, 2015, s.s.32.
Wacem World Academıc Congress Of Emergency Medıcıne,2023-168.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Çocuklarda İleri Yaşam Desteği (ÇİLYAD) Programı, Ünal Ofset Matbaacılık San. Ltd. Şti. 4. Baskı, Ankara, 2008.
Gülen B., Suda Boğulma ve Çeken Akıntılarda Acil Yaklaşım, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Acil Tıp AD, 2018
Abdelhakam BB, Elgamal AM, Bieh AA. Inhaledforeignbodies: presentation, management and value of history and plainc hestradiography in delayed presentation. Otolaryngol Head Neck Surg. 2006;134(1):92-9.
Yang YH, Zhang XG, Zhang JL, Zhang YB, Kou CP. Risk factorsforpreoperativerespiratorycomplicationsinchildrenwithtracheobronchialforeignbodies. J IntMedRes. 2016;44(2):338-45.
Onganlar YH, Şahin M, Pak Onganlar F, Keser Şahin HH. Pediatride temel yaşam desteği. J Health EciMed 2019; 2(4); 139-145.
Laya BF, Restrepo R, Lee EY. Çocuklarda Yabancı Cisimlerin Pratik Görüntüleme Değerlendirmesi: Bir Güncelleme. Radiol Clin North Am. 2017 Temmuz; 55 (4):845- 867.
Onganlar Y.H., ŞahinM., Fatma Pak Onganlar F.P., Şahin H.H.K, Pediatride temel yaşam desteği, Sağlık Bilimleri ve Tıp Dergisi J Health SciMed 2019; 2(4): 139-14.
Laya BF, Restrepo R, Lee EY. Çocuklarda Yabancı Cisimlerin Pratik Görüntüleme Değerlendirmesi: Bir Güncelleme. RadiolClin North Am. 2017 Temmuz; 55 (4):845- 867.
Solar J, Perkins GD. Cardiacarrest in special circumstances, drowning. Resusitation 2010; 81; 1400-33.
Cico SC, Neuman T. Drowning. In: Tintinalli JE, Stapczynski JS, Ma OJ, Cline DM, Cydulka RK, Meckler GD, editors. Tintinalli’s Emergency Medicine. A Comprehensive Study Guide. 8th ed. New York: McGraw Hill; 2016.p.1395-7
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Heimlich_Adult_%26_Child.png
SzpilmanaD, Webber J, Quanc L, BierensJ, Morizot-Leitee L, Langendorfer SJ,et al. Creating a drowning chain of survival. Resuscitation. 2014;85, (9):1149-1152 (16).
Özüçelik D.N., İlk yardım yaşam desteği, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa, 04.2024, Bölüm 8 s. 44.
Naval Air Station Whidbey Island, Wash. Aug 24, 2004.
Joshua T. Bucher; Rishik Vashisht; Jeffrey S. Cooper. , Bag-Valve-Mask Ventilation 03.08. 2025.
14.07.2025 tarihinde https://medictests.com/units/basic-airway-assessment adresinden ulaşılmıştır.
Avrupa Resüsitasyon Konseyi Resüsitasyon Kılavuzu 2015: bölüm 6. Pediatrik yaşam desteği (European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015 Section 6. Paediatric life support).
