Arteriyel Basınç Monitörizasyonu
Özet
Arteriyel basınç monitörizasyonu, kararsız hastaların yönetiminde hayati, gerçek zamanlı hemodinamik veriler sağlayarak modern kritik bakımın temel taşıdır. Bu kitap bölümü, hem invaziv olmayan hem de invaziv arteriyel basınç izleme tekniklerini kapsamlı bir şekilde gözden geçirmektedir. Kan basıncının fizyolojik prensiplerini detaylandırır, şok durumlarında invaziv olmayan yöntemlerin (palpasyon, sfigmomanometri, osilometri) sınırlamalarının altını çizer ve kritik hastalarda doğru ve sürekli ölçüm için altın standart yöntem olarak invaziv arteriyel kateterizasyonu temel alır. Bölüm, klinik endikasyonları, kontrendikasyonları, tercih edilen anatomik bölgeleri (radial artere odaklanarak) ve arteriyel kateter yerleştirme için ultrason kılavuzluğu da dahil adım adım teknikleri kapsamlı bir şekilde inceler. Önemli bir kısım, enfeksiyon, tromboz, iskemi ve nörolojik yaralanma gibi olası komplikasyonların önlenmesine, tanınmasına ve yönetilmesine ayrılmıştır. Son olarak, invaziv bir monitörizasyon sisteminin kurulması ve bakımının teknik yönlerini, arteriyel dalga formu morfolojisinin yorumlanmasını ve yaygın teknik hatalardan kaçınmayı kapsar. Nihai hedef, klinisyenleri bu temel izleme aracını güvenli ve etkili bir şekilde uygulayabilmeleri için gerekli bilgiyle donatarak, yoğun bakım ve acil servis ortamlarında hasta sonuçlarını optimize etmektir. Örneğin, septik şok tanısıyla yoğun bakıma kabul edilen 69 yaşındaki bir hastada, noninvaziv osilometrik yöntemle yapılan ölçümler hipotansiyonu yetersiz yansıtıyor ve değişkenlik gösterebiliyordu. Hastaya sol radial arterden ultrason kılavuzluğunda arteriyel kateter yerleştirildi. İnvaziv monitörizasyon ile hastanın ortalama arter basıncının (OAB) sürekli olarak 50 mmHg civarında olduğu ve daralmış nabız basıncına sahip olduğu tespit edildi. Elde edilen gerçek zamanlı ve kesintisiz veriler, vazopressör (noradrenalin) titrasyonunu ve sıvı resüsitasyonunu yönlendirdi. OAB'nin 65 mmHg hedefinin üstünde tutulması sağlandı. Ayrıca arteriyel dalga formunun şekli, hipovoleminin devam ettiğine dair ipucu vererek, sıvı yanıtının değerlendirilmesine katkıda bulundu. Bu yaklaşım, organ perfüzyonunun optimize edilmesine ve hastanın septik şok tablosundan stabil bir şekilde çıkmasına olanak sağladı. Bu vaka, hemodinamik olarak unstabil hastalarda invaziv arteriyel monitörizasyonun hayati rolünü ortaya koymaktadır.
Referanslar
Celinski S, Seneff MG. Arterial line placement and care. In: Irwin RS, Rippe JM, eds. Irwin and Rippe’s Intensive Care Medicine. 6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2008. p. 38-48.
Richard SI, James MR, Frederıck JC, Stephen OH. Yoğun Bakımda Girişimler ve Teknikler. Birgül Büyükkıdan Yelken, Çev. Ed. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2005. p. 38-39.
Cousins TR, O'Donnell JM. Arterial cannulation: a critical review. AANA Journal. 2004;72(4):267-271.
Polanco PM, Pinsky MR. Practical issues of hemodynamic monitoring at the bedside. Surgical Clinics of North America. 2006;86(6):1431–1456. doi:10.1016/j.suc.2006.09.005
Pinsky MR, Payen D. Functional hemodynamic monitoring. Critical Care. 2005;9(6):566–572. doi:10.1186/cc3927
Bourgoin A, Leone M, Delmas A, et al. Increasing mean arterial pressure in patients with septic shock: effects on oxygen variables and renal function. Critical Care Medicine. 2005;33(4):780–786. doi:10.1097/01.ccm.0000157788.20591.23
Asfar P, Meziani F, Hamel JF, et al. High versus low blood-pressure target in patients with septic shock. The New England Journal of Medicine. 2014;370(17):1583–1593. doi:10.1056/NEJMoa1312173
Walters EL, Weingart SD, Marik PE. Hemodynamic and perfusion monitoring. In: Farcy DA, Chiu WC, Flaxman A, et al., eds. Critical Care Emergency Medicine. 2nd ed. New York: McGraw-Hill Education; 2016. p. 45-60.
Peberdy MA, Callaway CW, Neumar RW, et al. Part 9: post-cardiac arrest care: 2010 American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation. 2010;122(18 Suppl 3):S768-786. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.110.971002. Erratum in: Circulation. 2011 Feb 15;123(6):e237. Erratum in: Circulation. 2011 Oct 11;124(15):e403.
Stern SA, Dronen SC, Birrer P, et al. Effect of blood pressure on hemorrhage volume and survival in a near-fatal hemorrhage model incorporating a vascular injury. Annals of Emergency Medicine. 1993;22(2):155–163. doi:10.1016/s0196-0644(05)80200-4
McGhee BH, Bridges EJ. Monitoring arterial blood pressure: what you may not know. Critical Care Nurse. 2002;22(2):60–70, 73.
Umana E, Ahmed W, Fraley MA, et al. Comparison of oscillometric and intraarterial systolic and diastolic blood pressures in lean, overweight, and obese patients. Angiology. 2006;57(1):41–45. doi:10.1177/000331970605700106
Lin CC, Jawan B, de Villa MV, et al. Blood pressure cuff compression injury of the radial nerve. Journal of Clinical Anesthesia. 2001;13(4):306–308. doi:10.1016/s0952-8180(01)00250-3
Ilies C, Bauer M, Berg P, et al. Investigation of the agreement of a continuous non-invasive arterial pressure device in comparison with invasive radial artery measurement. British Journal of Anaesthesia. 2012;108(2):202–210. doi:10.1093/bja/aer394
Cohn JN. Blood pressure measurement in shock. Mechanism of inaccuracy in ausculatory and palpatory methods. JAMA. 1967;199(13):118–122.
Şanlı M. Yoğun bakımda vasküler girişimsel uygulamalar ve akciğer destek cihazları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2014;42(2):162-169. doi:10.5152/tcb.2014.026
Schults JA, Young ER, Marsh N, et al. Risk factors for arterial catheter failure and complications during critical care hospitalisation: a secondary analysis of a multisite, randomised trial. Journal of Intensive Care. 2024;12(1):12. doi:10.1186/s40560-024-00719-1
Hambsch ZJ, Kerfeld MJ, Kirkpatrick DR, et al. Arterial Catheterization and Infection: Toll-like Receptors in Defense against Microorganisms and Therapeutic Implications. Clinical and Translational Science. 2015;8(6):857-870. doi:10.1111/cts.12320
Wall C, Moore J, Thachil J. Catheter-related thrombosis: A practical approach. Journal of the Intensive Care Society. 2016;17(2):160-167. doi:10.1177/1751143715618683
Tekin YK. Acil Kritik Yoğun Bakım. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2023. p. 600-608.
Ranganath A, Hanumanthaiah D. Radial artery pseudo aneurysm after percutaneous cannulation using Seldinger technique. Indian Journal of Anaesthesia. 2011;55(3):274-276. doi:10.4103/0019-5049.82680
Schwartz LB, Clarck ET, Gewertz BL. Anastomic and other pseudoaneurysms. In: Rutherford RB, ed. Vascular Surgery. 5th ed. Philadelphia: W.B. Saunders; 2000. p. 752-760.
Scheer B, Perel A, Pfeiffer UJ. Clinical review: complications and risk factors of peripheral arterial catheters used for haemodynamic monitoring in anaesthesia and intensive care medicine. Critical Care. 2002;6(3):199-204. doi:10.1186/cc1489
Sargın G, Tanrıverdi Ö. Radiyal Arter Kateterizasyonuna Kısa Bir Bakış. Medical Bulletin of Haseki. 2011;49(3):93-95.
Cho SA, Jang YE, Ji SH, et al. Ultrasound-guided arterial catheterization. Anesthesia and Pain Medicine (Seoul). 2021;16(2):119-132. doi:10.17085/apm.21012
Dandekar VK, Vidovich MI, Shroff AR. Complications of transradial catheterization. Cardiovascular Revascularization Medicine. 2012;13(1):39-50. doi:10.1016/j.carrev.2011.08.005
Geschwind JF, Dagli MS, Lambert DL, et al. Thrombolytic therapy in the setting of arterial line-induced ischemia. Journal of Endovascular Therapy. 2003;10(3):590-594. doi:10.1177/152660280301000327
Tsigkas G, Papanikolaou A, Apostolos A, et al. Preventing and Managing Radial Artery Occlusion following Transradial Procedures: Strategies and Considerations. Journal of Cardiovascular Development and Disease. 2023;10(7):283. doi:10.3390/jcdd10070283
Venkatraman A, Khawaja AM, Gupta S, et al. Intra-arterial vasodilators for vasospasm following aneurysmal subarachnoid hemorrhage: a meta-analysis. Journal of Neurointerventional Surgery. 2018;10(4):380-387. doi:10.1136/neurintsurg-2017-013128
Wang Z, Li J. Sympathetic nerve block as an add-on therapy for intervention and prevention of cerebral vasospasm after subarachnoid hemorrhage. Frontiers in Neurology. 2025 Jun 6;16:1571550. doi: 10.3389/fneur.2025.1571550.
Singh S, Kumar R, Sahay N, et al. Effect of Combination of Subcutaneous Lidocaine With Two Different Doses of Nitroglycerin Versus Subcutaneous Lidocaine Alone for Ultrasound-guided Radial Artery Cannulation: A Randomized Controlled Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia. Published online June 6, 2025. doi:10.1053/j.jvca.2025.05.046
Romagnoli S, Ricci Z, Quattrone D, et al. Accuracy of invasive arterial pressure monitoring in cardiovascular patients: an observational study. Critical Care. 2014;18(6):644. doi:10.1186/s13054-014-0644-4
Randolph AG, Cook DJ, Gonzales CA, et al. Benefit of heparin in peripheral venous and arterial catheters: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 1998;316(7136):969-975. doi:10.1136/bmj.316.7136.969
Homan TD, Bordes SJ, Cichowski E. Physiology, Pulse Pressure. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482408/ [Accessed: 25th August 2025].
DeMers D, Wachs D. Physiology, Mean Arterial Pressure. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538226/ [Accessed: 25th August 2025].
Leone M, Asfar P, Radermacher P, et al. Optimizing mean arterial pressure in septic shock: a critical reappraisal of the literature. Critical Care. 2015;19(1):101. doi:10.1186/s13054-015-0794-z
Klein LW, Korpu D. Damped and Ventricularized Coronary Pressure Waveforms. The Journal of Invasive Cardiology. 2017;29(11):387-389.
Pal R, Rudas A, Kim S, et al. An algorithm to detect dicrotic notch in arterial blood pressure and photoplethysmography waveforms using the iterative envelope mean method. Computer Methods and Programs in Biomedicine. 2024;254:108283. doi:10.1016/j.cmpb.2024.108283
