Girişimlerde USG Kılavuzluğu: Torasentez, Parasentez, Vasküler Kateterizasyon ve Lomber Ponksiyon
Özet
Ultrason (USG), acil tıpta hem tanısal hem de girişimsel işlemlerde güvenliği ve etkinliği artıran, komplikasyon oranlarını azaltan ve hasta bakım kalitesini yükselten temel bir araç haline gelmiştir. Gerçek zamanlı görüntüleme ve yatak başında uygulanabilme özelliği sayesinde, torasentez, parasentez, vasküler kateterizasyon ve lomber ponksiyon gibi sık yapılan girişimlerde işlem başarısını belirgin şekilde artırır. USG eşliğinde torasentez, plevral sıvının lokalizasyonunu ve derinliğini doğru şekilde saptayarak iatrojenik organ yaralanmaları ve pnömotoraks riskini azaltır. Parasentezde, özellikle az miktarda ya da lokalize asit varlığında prob seçimi (konveks, 3–5 MHz) ile hedef alanın belirlenmesi işlem etkinliğini artırır ve bağırsak perforasyonu gibi komplikasyonları önler. Vasküler kateterizasyonda damarların doğrudan görselleştirilmesi arter ponksiyonu, hematom ve işlem başarısızlığı oranlarını düşürür; renkli (color) Doppler arter–ven ayrımında %95’e varan doğruluk sağlar. Lomber ponksiyonda ise USG, özellikle obez ve anatomik varyasyonlu hastalarda giriş aralığının belirlenmesini kolaylaştırır; dinamik uygulama ile başarı oranı %80’e kadar artar. Ayrıca tüm bu girişimlerde ultrason kılavuzluğu, komplikasyon oranlarını önemli ölçüde azaltır; örneğin USG eşliğinde yapılan torasentezlerde pnömotoraks riski %1.3’e kadar düşmüştür. Sonuç olarak, USG kılavuzluğu acil serviste girişimsel işlemlerin güvenliğini, etkinliğini ve hasta memnuniyetini artıran vazgeçilmez bir yöntemdir.
Referanslar
Shappell E, Cooney R, Gottlieb M, et al. Trends in point‐of‐care ultrasound use among emergency medicine residency programs over a 10‐year period. AEM Education and Training. 2023; 7: . doi:10.1002/aet2.10853
Lichtenstein D. BLUE-protocol and FALLS-protocol: two applications of lung ultrasound in the critically ill. Chest. 2015; 147(6): 1659–1670. doi:10.1378/chest.14-1313
Kanter E, Coşkun SM, Acar B, et al. Retrospective Analysis of FAST Examinations in an Emergency Department in Izmir. Van Medical Journal. 2025; 32(2): 55–62. doi:10.5505/vmj.2025.14622
Herring A, Stone M, Nagdev A. Ultrasound-guided abdominal wall nerve blocks in the ED. The American Journal of Emergency Medicine. 2012; 30(5): 759–764. doi:10.1016/j.ajem.2011.03.008
Kumar A, Verma S, Patel S, et al. Comparison of safety and efficacy of ultrasound-guided supraclavicular and infraclavicular subclavian vein cannulation in intensive care unit patients: A randomized clinical study. International Journal of Critical Illness and Injury Science. 2025; 15: 21–27. doi:10.4103/ijciis.ijciis_80_24
Moon C, Blaivas M, Stone M, et al. Needle tip visualization during ultrasound-guided vascular access: short-axis vs long-axis approach. The American Journal of Emergency Medicine. 2010; 28(3): 343–347. doi:10.1016/j.ajem.2008.11.022
Hayward G, Huang H, Regan B, et al. Comparing static versus dynamic ultrasound techniques: A randomized pilot trial of novice and advanced users. The Journal of Vascular Access. 2025; : . doi:10.1177/11297298251315237
Boccatonda A, Baldini C, Rampoldi D, et al. Ultrasound-Assisted and Ultrasound-Guided Thoracentesis: An Educational Review. Diagnostics. 2024; 14: . doi:10.3390/diagnostics14111124
Rodrigues D, Kundra A, Hookey L, et al. Does Point-of-Care Ultrasound Change the Needle Insertion Location During Routine Bedside Paracentesis? Journal of General Internal Medicine. 2021; 37: 1598–1602. doi:10.1007/s11606-021-07042-7
Wubben B, Dandashi J, Rizvi O, et al. Emergency Physician Performed Ultrasound-Guided Abdominal Paracentesis: A Retrospective Analysis. POCUS Journal. 2024; 9: 75–79. doi:10.24908/pocus.v9i1.16668
Nakayama Y, Takeshita J, Nakajima Y, et al. Ultrasound-guided peripheral vascular catheterization in pediatric patients: a narrative review. Critical Care. 2020; 24: . doi:10.1186/s13054-020-03305-7
Brattain L, Pierce T, Gjesteby L, et al. AI-Enabled, Ultrasound-Guided Handheld Robotic Device for Femoral Vascular Access. Biosensors. 2021; 11: . doi:10.3390/bios11120522
Saugel B, Scheeren TWL, Teboul JL. Ultrasound-guided central venous catheter placement: a structured review and recommendations for clinical practice. Crit Care. 2017; 28;21(1):225. doi:10.1186/s13054-017-1814-y
Lin X, Lam M, Ding C, et al. uSINE-PAMS Artificial Intelligence–Driven, Ultrasound-Guided Lumbar Puncture to Improve Procedural Accuracy. Neurology: Clinical Practice. 2025; 15: . doi:10.1212/CPJ.0000000000200447
Shu L, Huang J, Liu J. Efficacy of ultrasound guidance for lumbar punctures: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. Postgraduate Medical Journal. 2020; 97: 40–47. doi:10.1136/postgradmedj-2020-138238
Lentz B, Fong T, Rhyne R, et al. A systematic review of the cost-effectiveness of ultrasound in emergency care settings. The Ultrasound Journal. 2021; 13: . doi:10.1186/s13089-021-00216-8.
Havelock T, Teoh R, Laws D, Gleeson F. Pleural procedures and thoracic ultrasound: British Thoracic Society Pleural Disease Guideline 2010. Thorax. 2010; 65(Suppl 2): ii61–ii76. doi:10.1136/thx.2010.137026
Gordon CE, Feller-Kopman D, Balk EM, Smetana GW. Pneumothorax following thoracentesis: a systematic review and meta-analysis. Archives of Internal Medicine. 2010; 170(4): 332–339. doi:10.1001/archinternmed.2009.548
