Hastane Öncesinde Araçtan Çıkarma ve Kurtarma Manevraları
Özet
Araçtan çıkarma ve kurtarma, hastayı araçtan hızlıca tahliye ederek tıbbi müdahaleye ulaşmayı sağlayan, aynı zamanda öncelikle vertebra ve organ hasarını önlemek amacıyla dikkatli manevralar gerektirir. Bilinci açık ve stabil hastaların aracı kendi imkanlarıyla tahliye etmesi uygunken diğer hasta grupları için destekli çıkarma; standart, hızlı ve acil çıkarma olarak sınıflandırılabilir ve bu yöntemlerin seçimi hastanın tıbbi durumu ile olay yerinin güvenliğine göre belirlenir. Servikal boyunluk, sırt tahtası, vakum sedyesi, KED ve kurtarma bağı gibi sıklıkla kullanılan araçların öncelikli hedefi kurtarma esnasındaki mortalite ve morbiditeyi en aza indirmektir.
Referanslar
Daniels ZM, McCague A, Henken-Siefken A. Extrication as a Predictor of Outcome in Motor Vehicle Crashes. Cureus. 2025;17(1):e77225.
Nutbeam T, Fenwick R, Haldane C, Leech C, Foote E, Todd S, et al. Extrication following a motor vehicle collision: a consensus statement on behalf of The Faculty of Pre-hospital Care, Royal College of Surgeons of Edinburgh. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine. 2025;33(1):3.
Bucher J, Dos Santos F, Frazier D, Merlin MA. Rapid Extrication versus the Kendrick Extrication Device (KED): Comparison of Techniques Used After Motor Vehicle Collisions. West J Emerg Med. 2015;16(3):453-8.
Eğitimciler için eğitim rehberi ilk yardım modülleri. TC Sağlık Bakanlığı, 2008.
Uzun DD, Klein R, Rittmann A, Häske D, Schneider NRE, Kreinest M. Analysis of spine motion during prehospital extrication procedures in motorsport. Eur J Trauma Emerg Surg. 2024;50(6):2905-14.
Nutbeam T, Fenwick R, May B, Stassen W, Smith JE, Bowdler J, et al. Assessing spinal movement during four extrication methods: a biomechanical study using healthy volunteers. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine. 2022;30(1):7.
Miami J® Cervical Collar (Destekli Boyunluk), https://yerimdesaglik.com/urun/miami-j-cervical-collar-destekli-boyunluk, Erişim tarihi: 15.06.2025.
Ms R, Riffelmann M, Kunze-Szikszay N, Lier M, Schmid O, Haus H, et al. Vacuum mattress or long spine board: which method of spinal stabilisation in trauma patients is more time consuming? A simulation study. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine. 2021;29(1):46.
Code Red Spinal Board, https://www.physique.co.uk/Trauma-Care/Trauma-Care-Range/Code-Red-Spinal-Board-Package, Erişim tarihi: 15.06.2025.
Nutbeam T, Fenwick R, May B, Stassen W, Smith JE, Bowdler J, et al. Assessing spinal movement during four extrication methods: a biomechanical study using healthy volunteers. Scand J Trauma Resusc Emerg Med. 2022;30(1):7.
Vacuum Mattress Stretcher Plus, https://www.gimaitaly.com/prodotti.asp?sku=34075&dept_selected=6343&dept_id=6343, Erişim tarihi: 15.06.2025
Hood N, Considine J. Spinal immobilisaton in pre-hospital and emergency care: A systematic review of the literature. Australasian Emergency Nursing Journal. 2015;18(3):118-37.
Kendrick Extrication Device, https://halomedicals.com/product/kendrick-extrication-device/, Erişim tarihi: 15.06.2026
Häske D, Schier L, Weerts JON, Groß B, Rittmann A, Grützner PA, Münzberg M, Kreinest M. An explorative, biomechanical analysis of spine motion during out-of-hospital extrication procedures. Injury. 2020 Feb;51(2):185-192.
