Feminist Pedagoji ve Eleştirel Pedagoji

Bu çalışma, Eleştirel Pedagoji ile Feminist Pedagojinin kesişimini ileri düzey İngilizce Öğretmenliği (ELT) bağlamında deneysel bir uygulama üzerinden incelemektedir. Kuramsal çerçeve, Freire’nin “bankacı eğitim” eleştirisi ve bilinçlenme; hooks ve Shrewsbury’nin gücün paylaşımı, öğrenci sesinin merkeze alınması ve “kişisel olan politiktir” ilkesi; Ahmed’in duygulanım, şikâyet ve kurumsal sessizlik analizleri üzerine kuruludur. Yorumlayıcı nitel desende yürütülen araştırmada Mona Hatoum’un göç, savaş ve aidiyet temalı eserleriyle yapılandırılmış drama oturumları bir araya getirilmiştir. Amaçlı örnekleme ile seçilen 18 ELT öğrencisi (11’i kadın; %61,1) yedi hafta boyunca sürece katılmıştır. Yılmaz’ın (2009) Eleştirel Pedagoji İlkeleri Ölçeği ön test–son test olarak uygulanmış; kuramsal giriş, dört haftalık drama temelli oturumlar, yansıtıcı günlükler ve alan notlarıyla desteklenmiştir. Sürecin sonunda yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış; nicel veriler SPSS ile, nitel veriler ise tematik analizle çözümlenmiştir. Bulgular, özellikle kadın katılımcılarda “Özgürleşme” alt boyutunda anlamlı artışa, eleştirel bilinçte belirgin güçlenmeye ve okulun eşitsizlik üretimindeki rolüne dair farkındalığın derinleşmesine işaret etmektedir. Katılımcılar dramanın gücü, ses ve sorumluluğu paylaşmaya imkân veren güvenli bir alan sunduğunu; Hatoum’un eserlerinin kişisel deneyimlerle politik temalar arasında köprü kurduğunu belirtmiştir. Sonuçlar, feminist pedagojiye dayalı duygusal ve ilişkisel öğrenme süreçlerinin eleştirel pedagojinin dönüştürücü potansiyelini artırdığını göstermektedir. Uygulama önerileri arasında öğretmen eğitiminde toplumsal cinsiyet modüllerinin zorunlu kılınması, ders materyallerinin toplumsal cinsiyet denetimi, drama ve sanat temelli etkinliklerin yaygınlaştırılması ve sınıf içi demokrasiye dayalı değerlendirme pratiklerinin kurumsallaştırılması yer almaktadır. Çalışma, biçimsel eşitlik söylemi ile gündelik deneyim arasındaki boşluğu kapatmaya yönelik, cinsiyete duyarlı ve dönüştürücü bir öğretim tasarımı önermektedir.