Gözden Kaçan Tehdit: Heterodirenç Tanısal Zorluklar ve Moleküler Mekanizmalar

Heterodirenç, fenotipik olarak duyarlı görünen bakteri popülasyonları içinde düşük sıklıkta bulunan ancak yüksek antibiyotik konsantrasyonlarına dirençli alt grupların varlığı ile karakterize edilen, giderek artan klinik öneme sahip bir antimikrobiyal direnç fenomenidir. Güncel çalışmalar, gram negatif patojenler arasında %18-31 oranında, bazı antibiyotik-bakteri kombinasyonlarında ise %27,4'e varan heterodirençli izolat sıklığı raporlamaktadır. Bu alt popülasyonlar rutin antimikrobiyal duyarlılık testleri ile tespit edilemediğinden, klinik olarak "duyarlı" kabul edilen izolatlarda beklenmedik tedavi başarısızlıkları, uzamış enfeksiyonlar ve direnç gelişimi gözlenebilmektedir. Heterodirencin ana mekanizmaları arasında tandem gen amplifikasyonu, plazmid kopya sayısı artışı, efluks pompa aktivasyonu ve hücre zarı değişiklikleri yer almaktadır. Tanısal açıdan, altın standart olarak kabul edilen popülasyon analiz profili (PAP) yöntemi mevcut olmakla birlikte, standardizasyon eksikliği ve uygulama zorluğu nedeniyle rutin kullanımı sınırlıdır. EUCAST ve CLSI rehberlerinde heterodirencin tanısına yönelik standart protokol bulunmaması, bu alandaki en büyük zorluklardan birini oluşturmaktadır. Bu derleme, heterodirencin moleküler mekanizmalarını, tanı yöntemlerini, klinik etkilerini ve gelecek perspektiflerini kapsamlı olarak ele almakta; hızlı tanı teknolojilerinin geliştirilmesi, klinik farkındalığın artırılması ve standardize protokollerin oluşturulması gereksinimini vurgulamaktadır.