Cumhuriyet’in Eğitim Politikaları Çerçevesinde Sağır, Dilsiz ve Körler Okullarının Gelişimi

Bu çalışma, Türkiye’de özel eğitim kurumlarının tarihsel gelişimini incelemekte ve 1927–1966 yılları arasındaki dönüşümü ele almaktadır. Engellilik kavramı, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde sosyal sorumluluk ve yardım anlayışından kurumsal eğitim modeline evrilmiştir. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte devletin modernleşme politikaları çerçevesinde özel eğitim, eğitimin ayrılmaz bir parçası hâline gelmiştir. Araştırmanın amacı, sağır ve dilsiz okullarının gelişim seyrini ortaya koymak ve bu kurumların toplumsal eşitlik ile modernleşme süreciyle ilişkisini değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden tarihsel doküman analizi kullanılmış; arşiv belgeleri, dönemin gazeteleri ve Devlet İstatistik Enstitüsü verileri temel alınmıştır. Bulgular üç dönem halinde incelenmiştir: 1927–1938 yıllarında kurumsallaşma süreci başlamış, ancak kadın öğretmen eksikliği dikkat çekmiştir. 1938–1950 arasında, savaş koşullarına rağmen öğrenci ve öğretmen sayıları düzenli artmış, özellikle kadınların eğitimdeki oranı yükselmiştir. 1950–1960 Demokrat Parti döneminde ise özel eğitim en hızlı genişlemesini yaşamış; öğrenci–öğretmen oranları iyileşmiş ve mezuniyet oranları artmıştır. Sonuç olarak, bu dönem özel eğitimin yalnızca pedagojik bir mesele değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet rolleri, sosyal politika ve modernleşme süreciyle iç içe ilerlediğini göstermektedir. 1951’de özel eğitim kurumlarının Millî Eğitim bünyesine alınması, günümüzdeki kaynaştırma eğitimine ve destek hizmetlerine uzanan sürecin tarihsel temelini oluşturmuştur.