Üriner Sistem Taş Hastalığında Sağlık Ekonomisi ve Maliyet Analizi
Özet
Üriner sistem taş hastalığı, yüksek prevalansı, tekrarlama eğilimi ve maliyeti nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. Tedavide ESWL, URS ve PNL gibi cerrahi yöntemler başarılı sonuçlar verse de uzun vadeli başarı, büyük ölçüde hastaların tedaviye uyumuna bağlıdır. Diyet uyumu, nükslerin önlenmesinde kritik rol oynar. Yeterli sıvı tüketimi, tuzun azaltılması, hayvansal proteinin sınırlandırılması, dengeli kalsiyum alımı ve oksalat kontrolü temel stratejilerdir. Diyet önerilerine uyumun önündeki engeller; karmaşıklık, sosyoekonomik zorluklar ve motivasyon eksikliğidir. Farmakolojik tedavide tiyazidler, allopurinol ve sitrat preparatları kullanılmakta; ancak yan etkiler ve tedavi süresinin uzunluğu uyumu azaltabilmektedir. Hasta bilgilendirilmesi ve düzenli kontroller uyumu artırır. Cerrahi sonrası dönemde DJ stent takibi, kontrol görüntülemeler ve metabolik değerlendirmeler büyük önem taşır. Bunun yanında diyet ve ilaç tedavisine devam edilmesi nüksü azaltır. Hastalık, yalnızca fiziksel değil; anksiyete, depresyon ve ağrıya bağlı psikolojik yük ile sosyal izolasyona da yol açar. Yaşam kalitesi SF-36, HADS ve WISQOL gibi ölçeklerle değerlendirilmelidir. Sonuç olarak, hasta eğitimi, psikososyal destek ve multidisipliner yaklaşım, medikal ve cerrahi tedaviler kadar önemlidir.
Referanslar
Türk, C., Knoll, T., Petrik, A., Sarica, K., Straub, M., & Seitz, C. (2011). Guidelines on urolithiasis. European association of urology.
Geraghty, R. M., Cook, P., Walker, V., & Somani, B. K. (2020). Evaluation of the economic burden of kidney stone disease in the UK: a retrospective cohort study with a mean follow‐up of 19 years. BJU international, 125(4), 586-594.
Pearle, M. S., Calhoun, E. A., Curhan, G. C., & Urologic Diseases of America Project. (2005). Urologic diseases in America project: urolithiasis. The Journal of urology, 173(3), 848-857.
Saigal, C. S., Joyce, G., Timilsina, A. R., & Urologic Diseases in America Project. (2005). Direct and indirect costs of nephrolithiasis in an employed population: opportunity for disease management?. Kidney international, 68(4), 1808-1814.
Assimos, D., Krambeck, A., Miller, N. L., Monga, M., Murad, M. H., Nelson, C. P., ... & Matlaga, B. R. (2016). Surgical management of stones: American urological association/endourological society guideline, PART I. The Journal of urology, 196(4), 1153-1160.
Scales Jr, C. D., Smith, A. C., Hanley, J. M., Saigal, C. S., & Urologic Diseases in America Project. (2012). Prevalence of kidney stones in the United States. European urology, 62(1), 160-165.
Penniston, K. L., & Nakada, S. Y. (2007). Health related quality of life differs between male and female stone formers. The Journal of urology, 178(6), 2435-2440.
Yıldırım K, Olcucu MT, Colak ME. Trends in the treatment of urinary stone disease in Turkey. PeerJ. 2018;6:e5390. doi:10.7717/peerj.5390.
Raheem OA, Khandwala YS, Sur RL, Ghani KR, Denstedt JD. Burden of urolithiasis: trends in prevalence, treatments, and costs. Eur Urol Focus. 2017;3(1):18–26.
Tiselius HG, Chaussy CG. Arguments for choosing extracorporeal shockwave lithotripsy for removal of urinary tract stones. Urolithiasis. 2015;43(5):387–396.
