Temporamandibular Eklem Rahatsızlıklarında Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Çiğneme sistemi; konuşma, yutma ve besinlerin parçalanması gibi temel fonksiyonları üstlenen kemikler, kaslar, bağlar ve dişlerden oluşan karmaşık bir yapıdır. Bu sistemin merkezinde yer alan temporomandibular eklem (TME), mandibular kondil ile temporal kemiğin mandibular fossası arasında yer alıp, artiküler disk aracılığıyla hem rotasyon hem translasyon hareketlerine olanak tanır. TME rahatsızlıkların (TMR) başlıca belirtiler; ağrı, hareket kısıtlılığı, klik/krepitasyon ve baş–kulak–şakak bölgesine yayılan ağrılardır. Rahatsızlıklar multifaktöriyeldir; travmalar, parafonksiyonel alışkanlıklar (bruksizm), oklüzal uyumsuzluklar, bağ dokusu zayıflığı ve inflamasyon. Klinik tablolar arasında kas kökenli ağrılar, kondil-disk düzensizlikleri, inflamatuvar hastalıklar ve osteoartrit öne çıkar. Tanıda ayrıntılı anamnez, sistematik muayene ve görüntüleme yöntemleri birlikte kullanılır. Manyetik Rezonans Görüntüleme disk ve yumuşak dokular için altın standarttır; Bilgisayarlı Tomografi kemik yapıları, panoramik radyografi genel taramayı, ultrasonografi ise invaziv olmayan hızlı bir alternatifi sunar. Bruksizm, çoğunlukla uykuda ortaya çıkan, diş sıkma ve gıcırdatma ile karakterize parafonksiyonel bir alışkanlıktır. Normalden uzun süreli ve farklı yönlü yüklenmeler çene eklemi ve dişlerde yıkıcı etki yaratır. Dişlerde aşınma, dil kenarında dalgalı izler ve kas hassasiyeti tipik bulgularıdır. Tedavi yaklaşımı öncelikle konservatiftir: hasta eğitimi, stres yönetimi, fizik tedavi, farmakoterapi ve oklüzal splintler ön plandadır. Stabilizasyon splintleri özellikle bruksizm ve kas ağrısında etkilidir. İleri olgularda cerrahi ve botoks gibi alternatif yöntemleri uygulanabilir.