Sosyal ve Duygusal Gelişimin Değerlendirilmesi ve İzlenmesi
Özet
Sosyal ve duygusal gelişim, bireylerin kendilerini anlama, duygularını yönetme, sağlıklı ilişkiler kurma ve sosyal ortamlarda etkili bir şekilde işlev görme yeteneklerini kapsar. Bu süreç, bireyin yaşam boyu başarısını ve refahını doğrudan etkilediği için değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Değerlendirme sürecinde, bireyin yaşına, kültürel bağlamına ve gelişim düzeyine uygun yöntemlerin seçilmesi, doğru ve güvenilir sonuçlar elde etmek için kritik bir adımdır. Sosyal ve duygusal becerileri ölçmek için öz-bildirim ölçekleri, gözlem temelli ölçümler ve durumsal yargı testleri gibi farklı yaklaşımlar kullanılmaktadır. Ayrıca, biyolojik ve nöropsikolojik göstergeler gibi yeni yöntemler de değerlendirmeye dahil edilmektedir. Farklı veri kaynakları yapı geçerliğini artırsa da, yaş grubu ve beceri türüne bağlı olarak hangi yöntemin kullanılacağı dikkatle seçilmelidir. Duygusal öz düzenleme gibi içsel süreçleri ölçerken bireyin kendi değerlendirmesiyle, sosyal beceriler gibi gözlenebilir davranışlar ise öğretmen veya akran değerlendirmeleriyle daha doğru ölçülebilir. Bu yöntemlerin kullanılması bireylerin güçlü yönlerini ve gelişim ihtiyaçlarını belirlemede önemlidir. Ayrıca, kanıta dayalı müdahale ve destek programları, bu becerilerin güçlendirilmesi ve izlenmesi için yapılandırılmış bir çerçeve sağlar. Sonuç olarak, sosyal ve duygusal gelişimin desteklenmesi, bireylerin hem kişisel hem de sosyal hayatta daha sağlıklı ve üretken bir yaşam sürmelerine olanak tanır. Bu süreç, bireysel farklılıklara duyarlı, sistematik ve bütüncül bir yaklaşımla ele alındığında en yüksek faydayı sağlayabilir.
Referanslar
Abrahams, L., Pancorbo, G., Primi, R., Santos, D., Kyllonen, P., John, O. P., & De Fruyt, F. (2019). Social-emotional skill assessment in children and adolescents: Advances and challenges in personality, clinical, and educational contexts. Psychological assessment, 31(4), 460–473. https://doi.org/10.1037/pas0000591
Aral, T. (2019). Özel okullarda okuyan yüksek gelir düzeyli ergenler ile yaplılan positif ergen gelişimi müdahale çalışmasının etkiniği (Yayın No. 602655) [Yüksek lisans tezi, Koç Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Aras, C. Y., & Aslan, D. (2018). The effects of "I Can Problem Solve Program” on children's perspective taking abilities. International Journal of Evaluation and Research in Education, 7(2), 109-117. https://doi.org/10.11591/ijere.v7.i2.pp109-117
Baydar, N. ve Akçınar, B. (2023). Pozitif ergen gelişimi (PERGEL) müdahale programından öğrendiklerimiz. F. Çorapçı ve A. Doğan (Ed.), Çocuk ve ergenler için önleyici müdahale programları içinde (397-420). Nobel Akademik Yayıncılık
Bayrak, U.H. & Akman, B. (2018). Adaptation of the “Incredible Years Child Training Program” and investigation of the effectiveness of the program. Educational Sciences: Theory and Practice, 18(2), 397-425. https://doi.org/10.12738/estp.2018.2.0259
Bierman, K. L., Domitrovich, C. E., Nix, R. L., Gest, S. D., Welsh, J. A., Greenberg, M. T., Blair, C., Nelson, K., & Gill, S. (2008). Promoting academic and social‐emotional school readiness: The Head Start REDI program. Child development, 79(6), 1802-1817. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2008.01227.x
Bridgeland, J., Bruce, M., & Hariharan, A. (2013). The missing piece: A national teacher survey on how social and emotional learning can empower children and transform schools. CASEL. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED558068.pdf
Buitrago-Ropero, M. E., Ramírez-Montoya, M. S., & Laverde, A. C. (2023). Digital footprints (2005–2019): A systematic mapping of studies in education. Interactive Learning Environments, 31(2), 876–889. https://doi.org/10.1080/10494820.2020.1814821
CASEL (2020). A developmental framework for the integration of social and emotional learning and career and workforce development. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED622311.pdf
CASEL (2020). What is SEL? https://casel.org/what-is-sel/
Cohen, J. (2001). Caring Classrooms/Intelligent Schools: The Social Emotional Education of Young Children. Teachers College Press.
Çorapçı, F. ve Doğan, A. (2023). Çocuk ve ergenler için önleyici müdahale programları. Nobel Akademik Yayıncılık
De Fruyt, F. (2021). Understanding and testing social-emotional skills. In: AI and the future of skills (Volume I). OECD Publishing.
Denham, S. A. (2006). Social-emotional competence as support for school readiness: What is it and how do we assess it? Early Education and Development, 17(1), 57–89. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1701_4
Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta‐analysis of school‐based universal interventions. Child development, 82(1), 405-432. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2010.01564.x
EASEL Lab. (n.d.). Homepage. Harvard Graduate School of Education. https://easel.gse.harvard.edu/
Explore SEL. (n.d.). Explore SEL: A field guide for social and emotional learning. The EASEL Lab at the Harvard Graduate School of Education. https://exploresel.gse.harvard.edu/
Giglioli, I. A. C., Carrasco-Ribelles, L. A., Parra, E., Marín-Morales, J., & Alcañiz Raya, M. (2021). An Immersive Serious Game for the Behavioral Assessment of Psychological Needs. Applied Sciences, 11(4), 1971. https://doi.org/10.3390/app11041971
Gol-Guven, M. (2017). The effectiveness of the Lions Quest program: Skills for Growing on school climate, students’ behaviors, perceptions of school, and conflict resolution skills. European Early Childhood Education Research Journal, 25(4), 575-594. https://doi.org/10.1080/1350293X.2016.1182311
Güney Karaman, N., Tercan Özyurt, M. ve Atış Akyol, N. (2023). Çocuk ve ergenler için süper yaşam becerileri müdahale programı. F. Çorapçı ve A. Doğan (Ed.), Çocuk ve ergenler için önleyici müdahale programları içinde (383-396). Nobel Akademik Yayıncılık
Hopkins, D. J., & King, G. (2010). Improving anchoring vignettes: Designing surveys to correct for interpersonal incomparability. Public Opinion Quarterly, 74, 201-220.
Hoskins, B., & Liu, L. (2019). Measuring life skills in the context of Life Skills and Citizenship Education the Middle East and North Africa. United Nations Children’s Fund (UNICEF) and the World Bank. Online: https://www.unicef.org/mena/media/7011/file/Measuring%20life%20skills_web.pdf.pdf
İlgün-Dibek, M. (2021). Ölçme Araçlarının Sınıflandırılması. Ed. Ö. Yıldırım, S. Kula Kartal. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Lisans Yayıncılık.
Jankowska, D.M., Czerwonka M., Lebuda, I., & Karwowski, M. (2018). Exploring the Creative Process: Integrating Psychometric and Eye-Tracking Approaches. Frontiers in Psychology, 9(1931),1-12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01931
Jones, S. M., Brush, K. E., Ramirez, T., Mao, Z. X., Marenus, M., Wettje, S., Finney, K., Raisch, N., Podoloff, N., Kahn, J., Barnes, S., Stickle, L., Brion-Meisels, G., McIntyre, J., Cuartas, J., & Bailey, R. (2021). Navigating SEL from the inside out: Looking inside & across 33 leading SEL programs: A practical resource for schools and OST providers. Preschool & elementary focus (2nd ed.). The EASEL Lab @ The Harvard Graduate School of Education. https://doi.org/10.59656/YD-OS5671.001
Jones, S. M., & Doolittle, E. J. (2017). Social and emotional learning: Introducing the issue. The Future of Children, 27(1), 3–11. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1145094.pdf
Kankaras, M. (2017). Personality matters: Relevance and assessment of personality characteristics. OECD Education Working Papers, No. 157, OECD Publishing.
Kankaras, M., Feron, E., & Renbarger, R. (2019). Assessing students’ social and emotional skills through triangulation of assessment methods. OECD Education Working Paper No. 208, OECD Publishing.
Kankaras, M., & Suarez-Alvarez, J. (2019). Assessment framework of the OECD Study on Social and Emotional Skills. OECD Education Working Papers, No. 207, OECD Publishing.
Karaman, N., Çok, F., Yalçın, S., Atik, G., İlgün Dibek, M., Can, N., Ayan, C., Kartal, M., & Toptaş, M. (2024). Life Skills and Citizenship Education Türkiye Report. UNICEF Türkiye.
Kylonen, P. C. (2012). Measurement of 21st century skills within the common core state standards. Paper presented at the Invitational Research Symposium on Technology Enhanced Assessments, May 7-8.
Kylonen, P. C. and Bertling, J. P. (2014). Innovative questionnaire assessment methods to increase cross-country comparability. In L. Rutkowski, M. Von Davier, and D. Rutkowski (Eds.), Handbook of international large scale assessment: Background, technical issues, and methods of data analysis (s.277-285). Boca Raton, FL.: CRC Press.
Linzarini, A. and D. Catarino da Silva (2024). Innovative tools for the direct assessment of social and emotional skills. OECD Education Working Papers, No. 316, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/eed9bb04-en.
Mahoney, J. L., Weissberg, R. P., Greenberg, M. T., Dusenbury, L., Jagers, R. J., Niemi, K., Schlinger, M., Schlund, J., Shriver, T. P., VanAusdal, K., & Yoder, N. (2021). Systemic social and emotional learning: Promoting educational success for all preschool to high school students. American Psychologist, 76(7), 1128–1142. https://doi.org/10.1037/amp0000701
Malti, T., Zuffianò, A., & Noam, G. G. (2018). Correction to: Knowing Every Child: Validation of the Holistic Student Assessment (HSA) as a Measure of Social-Emotional Development. Prevention Science, 1. https:// doi. org/ 10. 1007/ s11121- 018- 0873-x
Mandryk, R. L., & Birk, M. (2019). The potential of game-based digital biomarkers for modeling mental health. Journal of Medical Internet Research, 6(4), e13485. https://doi.org/10.2196/13485
Martinez-Yarza, N., Santibanez, R. & Solabarrieta, J. (2023). A systematic review of ınstruments measuring social and emotional skills in school-aged children and adolescents. Child Indicators Research, 16, 1475–1502.
McDaniel, M. A., Hartman, N. S., Whetzel, D. L. and Grubb, W. L. (2007). Situational judgement tests, response instructions, and validity: A meta analysis. Personnel Psychology, 60, 63-91.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yönetmeliği https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/14231603_Rehberlik_ve_Psikolojik_DanYYma_Hizmetleri_YonetmeliYi_2.pdf
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024a). Sosyal Duygusal Becerilerin Geliştirilmesi İçin Hazırlanan Materyaller Kullanıma Sunuldu. https://www.meb.gov.tr/sosyal-duygusal-becerilerin-gelistirilmesi-icin-hazirlanan-materyaller-kullanima-sunuldu/haber/34815/tr
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında ilkokul birinci sınıf öğrencilerine karne yerine "Gelişim Raporu" verilecek. https://www.meb.gov.tr/turkiye-yuzyili-maarif-modeli-kapsaminda-ilkokul-birinci-sinif-ogrencilerine-karne-yerine-gelisim-raporu-verilecek/haber/35912/tr
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2025a). Sosyal duygusal beceriler. https://orgm.meb.gov.tr/www/sosyal-duygusal-beceriler/icerik/3121
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2025b) Sosyal-duygusal öğrenme becerileri. https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/sosyal-duygusal-ogrenme-becerileri
Murano, D., Lipnevich, A. A., Walton, K. E., Burrus, J., Way, J. D., & Anguiano-Carrasco, C. (2021). Measuring social and emotional skills in elementary students: Development of self-report Likert, situational judgment test, and forced choice items. Personality and Individual Differences, 169, 110012.
National Scientific Council on the Developing Child. (2004). Children’s Emotional Development is Built into the Architecture of Their Brains. https://developingchild.harvard.edu/resources/childrens-emotional-development-is-built-into-the-architecture-of-their-brains
OECD (2013). OECD Program for International Student Assessment 2012: Student Questionnaire - Form A. Online: https://nces.ed.gov/surveys/pisa/pdf/MS12_StQ_FormA_ENG_USA_final.pdf
OECD. (2014). PISA 2012 technical report. Paris: OECD Publishing. https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/PISA%202012%20Technical%20Report_Chapter%2017.pdf adresinden alındı.
OECD (2021). Survey on Social and Emotional Skills (SSES): Istanbul (Turkey). Online: https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/about/programmes/edu/survey-on-social-and-emotional-skills/site-reports-20218/sses-istanbul-report.pdf
Osher, D., Kidron, Y., Brackett, M., Dymnicki, A., Jones, S., & Weissberg, R. P. (2016). Advancing the science and practice of social and emotional learning: Looking back and moving forward. Review of Research in Education, 40(1), 644-681.https://doi.org/10.3102/0091732X16673595
Parsons, T. D. (2015). Virtual reality for enhanced ecological validity and experimental control in the clinical, affective and social neurosciences. Frontiers in Human Neuroscience, 9(660), 1-19. https://doi.org/10.3389/fnhum.2015.00660.
Primi, R., Zanon, C., Santos, D., De Fruyt, F., & John, O. P. (2016). Anchoring vignettes: Can they make adolescent self-reports of social-emotional skills more reliable, discriminant, and criterion-valid?. European Journal of Psychological Assessment, 32(1), 39–51
Savina, E., & Wan, K. P. (2017). Cultural pathways to socio-emotional development and learning. Journal of Relationships Research, 8, Article e19. https://doi.org/10.1017/jrr.2017.19
Schönmoser, C., Karwath, C., & Gnambs, T. (2022). Parent and Teacher Assessments of Social-Emotional Competence in Three-Year-Old Children: Does Sibling Status Matter? Journal of Psychoeducational Assessment, 40(5), 621-633. https://doi.org/10.1177/07342829221077503 (Original work published 2022)
Soland, J., Hamilton, L. S., & Stecher, B. M. (2013). Measuring 21st century competencies guidance for educators. Santa Monica, CA: RAND Corporation.
Suna, H. E. (2024). Sosyal Duygusal Beceriler: Ölçmenin Yeni Odağı ve Getirdiği Zorluklar, Journal of Applied Measurement and Assessment, 1(1), 23-59.
Suna, H. E., Taşkireç, B., Özkan Yaşaran, Ö., ve Eroğlu, E. (2021). OECD Sosyal ve Duygusal Beceriler Araştırması Türkiye Ön Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No 19. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/07170836_No19_-_OECD_Sosyal_ve_Duygusal_Beceriler_Arastirmasi.pdf
Taylor, R. D., Oberle, E., Durlak, J. A., & Weissberg, R. P. (2017). Promoting positive youth development through school‐based social and emotional learning interventions: A meta‐analysis of follow‐up effects. Child development, 88(4), 1156-1171. https://doi.org/10.1111/cdev.12864
Ting, C.-C. & Gluth, S. (2024). Unraveling information processes of decision-making with eye-tracking data. Frontiers in Behavioral Economics, 3(1384713), 1-13. https://doi.org/10.3389/frbhe.2024.1384713
UNICEF. (2019). Measuring life skills: In the context of Life Skills and Citizenship Education in the Middle East and North Africa. Retrieved from https://www.unicef.org/mena/reports/measuring-life-skills
UNICEF. (2021). LSCE Measurement Instrument- 8 life skills: Application guidelines. UNICEF MENA Regional Office, Amman. Retrieved from https://www.unicef.org/mena/media/12416/file
UNICEF MENA Regional Office. (2017). Reimagining life skills and citizenship education in the Middle East and North Africa. UNICEF. Retrieved from https://www.unicef.org/mena/reports/reimagining-life-skills-and-citizenship-education-middle-east-and-north-africa
Vargas, E. P., Delgado, G. A, Torres, S. C., Carrasco-Ribelles, L. A., Marín-Morales, J. & Alcañiz Raya, M. (2022). Virtual reality stimulation and organizational neuroscience for the assessment of empathy. Frontiers in Psychology, 13(993162), 1-15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.993162
Yalçın, S. (2018). 21. Yüzyıl Becerileri ve Bu Becerilerin Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar ve Yaklaşımlar. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 51(1), 183-201. https://doi.org/10.30964/auebfd.405860.
Yıldırım, A., Memiş, R., Aksu, Ö., ve Altunbaş, Z. (2023). Sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin ölçülmesi. Milli Eğitim Dergisi, 52(1), 1119-1136. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1309141
Zins, J. E., Weissberg, R. P., Wang, M. C., & Walberg, H. J. (Eds.). (2004). Building academic success on social and emotional learning: What does the research say? Teachers College Press.
