Dil ve Konuşma Bozukluğu Olan Öğrenciler ve Eğitimleri
Özet
İletişim, bireyin sosyal çevresiyle bağ kurabilmesi, duygu ve düşüncelerini aktarabilmesi ve karşısındakini anlayabilmesi açısından yaşamsal öneme sahip temel bir süreçtir. İnsan, doğası gereği toplumsal bir varlık olduğundan çevresiyle etkili iletişim kurma becerisi hem bireysel gelişimini hem de toplumsal katılımını doğrudan etkiler. İletişim yalnızca sözcüklerle değil; beden dili, jestler, mimikler, ses tonu ve görsel araçlar yoluyla da gerçekleşebilir. Bu yönüyle iletişim, çok boyutlu ve dinamik bir etkileşim sistemidir. Özellikle erken çocukluk dönemi, iletişim becerilerinin temellerinin atıldığı kritik bir evredir. Bu dönemde kazanılan iletişim yeterlikleri, çocuğun bilişsel gelişimi, sosyal ilişkileri ve akademik öğrenme süreçleri üzerinde belirleyici bir rol oynar. Dil ve konuşma gelişimi, bireyin yalnızca kendini ifade edebilme kapasitesini değil, aynı zamanda çevresindekilerle kurduğu ilişkilerin niteliğini de doğrudan etkiler. Bu nedenle, iletişim becerilerinde yaşanan güçlükler çocuğun eğitim hayatını ve sosyal uyumunu olumsuz yönde etkileyebilir. Bu bölümde iletişim, dil ve konuşma kavramlarına yer verilmiş; tipik gelişim süreci ile dil ve konuşma bozuklukları olan çocuklarda karşılaşılan iletişim farklılıkları ele alınmıştır. Ayrıca, bozuklukların tanılanması, öğretmenlerin sınıf içindeki destekleyici rolleri ve ailelerle kurulacak iş birliğinin önemi gibi konulara da değinilerek hem kuramsal hem de uygulamaya dönük kapsamlı bir çerçeve sunulmuştur.
Referanslar
Adriaansen, A., Van Oudenhove, B., Van Lierde, K., D'haeseleer, E., & Meerschman, I. (2025). knowledge of the voice in the teachers' population and their ability to refer children with voice disorders to a speech-language pathologist. Journal of Voice : Official Journal of the Voice Foundation, 39(1), 172–177. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2022.06.035
American Speech-Language-Hearing Association (2024). Articulation and phonology. https://www.asha.org/practice-portal/clinical-topics/articulation-and-phonology/
American Speech-Language-Hearing Association. (2025). Communication milestones: Age ranges. https://www.asha.org/public/developmental-milestones/communication-milestones/
Balthazar, C. H., Ebbels, S., & Zwitserlood, R. (2020). Explicit grammatical intervention for developmental language disorder: Three approaches. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 51(2), 226–246. https://doi.org/10.1044/2019_LSHSS-19-00046
Benjamin, L., Newton, C., & Ebbels, S. (2020). Investigating the effectiveness of idiom intervention for 9–16‐year‐olds with developmental language disorder. International Journal of Language & Communication Disorders, 55(2), 266–286. https://doi.org/10.1111/1460-6984.12519
Berko- Gleason, J., & Caldwell-Phillips, B. (2024). The development of language an overview and a preview. In J. B. Gleason & N. B. Ratner (Eds.), The development of language (pp.1-27). Plural Publishing.
Bishop, D. V. M., Snowling, M. J., Thompson, P. A., Greenhalgh, T., & CATALISE Consortium. (2016). CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study. Identifying language impairments in children. PLOS ONE, 11(7), e0158753. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0158753
Bishop, D. V. M., Snowling, M. J., Thompson, P. A., Greenhalgh, T., & CATALISE-2 Consortium. (2017). Phase 2 of CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study of problems with language development: Terminology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58(10), 1068-1080. https://doi.org/10.1111/jcpp.12721
Bloom, L., & Lahey, M. (1978). Language development and language disorders. John Wiley & Sons.
Bowen, C. (2015). Children's speech sound disorders (2nd ed.). Wiley.
Connor, N. P., Cohen, S. B., Theis, S. M., Thibeault, S. L., Heatley, D. G., & Bless, D. M. (2008). Social and emotional effects of voice disorders in children. Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 138(1), 77–82. https://doi.org/10.1016/j.otohns.2007.10.002
Conti-Ramsden, G., & Durkin, K. (2016). Language impairment and adolescent outcomes. In K. Durkin & H. R. Schaffer (Eds.), The Wiley handbook of developmental psychology in practice: Implementation and impact (pp. 407–439). Wiley Blackwell.
Çevik, D. (2019). İletişim, konuşma ve dil: Temel kavramlar. F. Acarlar & Ö. Diken (Ed.), Yetersizliği olan bireylerin dil ve iletişim becerilerinin desteklenmesi içinde (s. 1-25). Pegem Akademi.
Diken, İ. H., & Kalaycı, G. Ö. (2019). Dil ve konuşma becerilerinin öğretiminde çocuk merkezli (doğal) yaklaşımlar. F. Acarlar & Ö. Diken (Ed.), Yetersizliği olan bireylerin dil ve iletişim becerilerinin desteklenmesi içinde (s. 230-248). Pegem Akademi.
Diken, Ö. (2018). Dil ve iletişim alanı. H.İ. Diken (Ed.). 0-36 aylık gelişimi risk altındaki çocuklar için Gelişimsel Destek Programı (GEDEP) içinde (s. 13-48). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Fisher, E. L. (2017). A systematic review and meta-analysis of predictors of expressive-language outcomes among late talkers. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 60(10), 2935–2948. https://doi.org/10.1044/2017_JSLHR-L-16-0310
Forrest, C. L., Lloyd-Esenkaya, T., Gibson, J. L., & St. Clair, M. C. (2023). Social cognition in adolescents with developmental language disorder. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 66(4), 1253–1269. https://doi.org/10.1044/2022_JSLHR-22-00200
Guitar, B. (2019). Stuttering: An integrated approach to its nature and treatment (5th ed.). Wolters Kluwer.
Hoff, E. (2009). Language development. Cengage Learning.,
Hooper, C. R. (2004). Treatment of voice disorders in children. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 35(4), 320–326. https://doi.org/10.1044/0161-1461(2004/031)
Howell, P., & Davis, S. (2011). The epidemiology of cluttering with stuttering. In D. Ward & K. Scaler Scott (Eds.), Cluttering: A handbook of research, intervention and education (pp. 69–89). Psychology Press.
Klatte, I. S., Lyons, R., Davies, K., et al. (2020). Collaboration between parents and SLTs produces optimal outcomes for children. International Journal of Language & Communication Disorders, 55(4), 618–628.
Kohnert, K., Ebert, K. D., & Pham, G. T. (2021). Language disorders in bilingual children and adults (3rd ed.). Plural Publishing.
Levey, S. (2024). Introduction to language development. Plural Publishing.
McGregor, K. K. (2020). How we fail children with developmental language disorder. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 51(4), 981–992. https://doi.org/10.1044/2020_LSHSS-20-00003
McLeod, S., & Baker, E. (2017). Children's speech: An evidence-based approach to assessment and intervention. Pearson.
McLeod, S., & Baker, E. (2017). Children’s speech: An evidence-based approach to assessment and intervention. Pearson Education.
McMurray, J. S. (2003). Pediatric voice disorders. Otolaryngologic Clinics of North America, 36(5), 961–969.
Mecrow, C., Beckwith, J., & Klee, T. (2011). An exploratory trial of an enhanced consultative approach. International Journal of Language & Communication Disorders, 45(3), 354–367.
Merrill, R. M., Roy, N., & Lowe, J. (2013). Voice-related symptoms and their effects on quality of life. Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, 122(6), 404–411. https://doi.org/10.1177/000348941312200610
Mountford, H. S., Braden, R., Newbury, D. F., & Morgan, A. T. (2022). The genetic and molecular basis of developmental language disorder: A review. Children, 9(5), 586. https://doi.org/10.3390/children9050586
Nathani, S., Ertmer, D. J., & Stark, R. E. (2006). The Stark Assessment of Early Vocal Development-Revised (SAEVD-R): Reliability and validity evidence. Clinical Linguistics & Phonetics, 20(5), 351–369. https://doi.org/10.1080/02699200500211451
Newman, R. S., & Von Holzen, K. (2024). Communication development in infancy. In J. B. Gleason & N. B. Ratner (Eds.), The development of language (pp. 33–37). Plural Publishing.
Otto, B. (2018). Language development in early childhood education. Pearson Education.
Owens, R. E. Jr. (2016). Language development: An introduction. Pearson Education.
Paul, R., & Norbury, C. (2012). Language disorders from infancy through adolescence: Listening, speaking, reading, writing, and communicating. Elsevier
Reardon-Reeves, N., & Yaruss, J. S. (2013). School-age stuttering therapy: A practical guide. Stuttering Therapy Resources.
Rinaldi, S., et al. (2021). Efficacy of the treatment of developmental language disorder: A systematic review. Brain Sciences, 11(3), 407.
Roberts, J. E., Chapman, R. S., Martin, G. E., & Moskowitz, L. (2008). Language of preschool and school-age children with Down syndrome and fragile X syndrome. In J. Roberts, R. Chapman and S. Warren (Eds.), Speech and language development and intervention in Down syndrome and fragile X syndrome (pp. 77-115). Baltimore, MD: Brookes.
Sansavini, A., Favilla, M. E., Guasti, M. T., et al. (2021). Developmental language disorder: Early predictors, age for the diagnosis, and diagnostic tools. Brain Sciences, 11(5), 654. https://doi.org/10.3390/brainsci11050654
Scaler Scott, K., & Ward, D. (Eds.). (2011). Cluttering: A handbook of research, intervention and education. Psychology Press.
Spencer, P. E., & Koester, L. S. (2016). Nurturing language and learning: Development of deaf and hard-of-hearing infants and toddlers. Oxford University Press.
Stoel-Gammon, C. (2011). Relationships between lexical and phonological development in young children. Journal of Child Language, 38(1), 1–34. doi:10.1017/S0305000910000425
Tadıhan Özkan, E. ve Demirhan, E. (2014). Pediatrik ses bozuklukları. Kocaeli Tıp Dergisi, 2, 27-33.
Topbaş, S., S. (2011). Sesbilgisel gelişim. S.S. Topbaş (Ed.), Dil ve kavram gelişimi içinde (s. 75-101). Ankara: Kök Yayıncılık.
Wright, L., Pring, T., & Ebbels, S. (2018). Effectiveness of vocabulary intervention for older children with developmental language disorder. International Journal of Language & Communication Disorders, 53(3), 480–494. https://doi.org/10.1111/1460-6984.12361
Yaruss, J. S., & Reardon-Reeves, N. (2017). Early childhood stuttering therapy: A practical guide. Stuttering Therapy Resources.
