Ocular Surface Squamous Neoplasia: Epidemiology, Dıagnosis, And Evolving Therapeutic Strategies

Oküler yüzey skuamöz neoplazisi (OSSN), konjonktival intraepitelyal neoplaziden invaziv skuamöz hücreli karsinoma kadar uzanan ve oküler yüzeyin en sık görülen melanom dışı malignitesi olan bir spektrumu ifade eder. İnsidans, coğrafyaya göre değişir; ekvator kuşağında ultraviyole maruziyeti ve immünsupresyon (özellikle HIV) nedeniyle belirgindir. Onkojenik HPV enfeksiyonu, kronik oküler yüzey inflamasyonu ve kseroderma pigmentozum gibi DNA onarım bozuklukları da riski artırır. Klinik olarak OSSN genellikle limbal bölgede tek taraflı, jelatinöz, lökoplazik veya papilliform lezyon şeklinde, besleyici damarlarla birlikte görülür ve pterjiyum ya da kronik konjonktiviti taklit edebilir. Tanıda biomikroskopi ve histopatoloji esastır; impresyon sitolojisi, ön segment OKT ve in vivo konfokal mikroskopi, invaziv olmayan saptama ve tedavi izlemine katkı sağlar. Yönetim; yayılım ve histolojiye göre bireyselleştirilir: Lokalize olgularda kriyoterapi ile “dokunmasız” eksizyon temel yaklaşımdır ve yüzey rekonstrüksiyonu ile tamamlanabilir. Topikal interferon-α2b, mitomisin-C ve 5-florourasil; birincil, neoadjuvan veya adjuvan olarak etkilidir ve interferon genellikle en iyi tolere edilen seçenektir. İleri invazyon enükleasyon veya ekzenterasyon gerektirebilir; seçilmiş olgularda radyoterapi düşünülür. Nüks riski nedeniyle uzun dönem izlem şarttır. Yapay zekâ destekli görüntüleme, moleküler profilleme (p16/HPV, Ki-67, p53) ve kontrol noktası inhibitörleri, tanı ve tedavi doğruluğunu artırma potansiyeli taşır.