Ergenlik Döneminde Fiziksel ve Bilişsel Gelişim
Özet
Kitabın bu bölümünde ergenlikte fiziksel ve bilişsel gelişim ele alınmıştır. Ergenlik dönemi, çocukluk döneminden yetişkinlik dönemine geçiş dönemidir. Yaklaşık olarak 11-18 yaşları arasında gerçekleşir. Bu dönemde bireylerde önemli fiziksel ve bilişsel değişimler kendini gösterir. Fiziksel gelişim olarak, hormonlardaki artışla birlikte boy uzar, kilo artar, birincil ve ikincil cinsiyet özellikleri gelişir ve vücut yapısı yetişkin şekline ulaşır. Kızlarda adet döngüsü oluşmaya başlarken, erkeklerde ise ses kalınlaşır ve kas gelişimi artar. Bu gelişim ergenlik döneminin sonuna kadar devam eder. Bilişsel gelişim açısından bakıldığında ise, ergenler soyut düşünme becerilerini kazandıkları dönemdir. Piaget’ye göre bu dönem soyut işlemler dönemidir. Ergenler zihinsel gelişim olarak artık olasılıkları değerlendirebilir, mantıklı çıkarımlar yapabilir ve aynı zaman da geleceğe yönelik planlar yapabilme ve bağımsız düşünme ön plana çıkar. Ergenlik dönemi, bireyin hem bedensel hem de zihinsel olarak olgunlaşmaya başladığı kritik bir evredir. Sağlıklı bir gelişim için destekleyici bir çevre ve anlayışlı bir yaklaşım büyük önem taşır. Aşağıda ergenlikte fiziksel ve bilişsel gelişime ayrıntılı olarak yer verilmiştir.
Referanslar
Bacanlı, H. (2021). Eğitim psikolojisi. Pegem Akademi.
Başaran, İ. E. (2005). Eğitim psikolojisi. Nobel Akademik Yayıncılık.
Bauman, L. (1998). Çocuğunuz ergenlik çağında. Boyner Holding Yayınları.
Berk, İ. E. (2013). Çocuk gelişimi (A. Dönmez, Çev.). İmge Kitabevi.
Buhler, C., Spiegel, E., & Thomas, A. (1985). Ergenlik dönemine toplu bakış. In B. Onur (Ed.), Ergenlik psikolojisi. Hacettepe Taş Kitapçılık.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). (Eylül, 2022). Adolescent health. https://www.who.int/health-topics/adolescent-health#tab=tab_1
Elkind, D. (1994). Egocentrism in adolescence. Child Development, 38(4), 1025–1034.
Ekşi, A. (1990). Çocuk, genç, ana, babalar. Bilgi Yayınevi.
Erden, M., & Akman, Y. (2004). Gelişim ve öğrenme. Arkadaş Yayınevi.
Gibson, J. T., & Chandler, L. A. (1988). Educational psychology: Mastering principles and applications. Allyn & Bacon.
Grumbach, M. M. (2002). The neuroendocrinology of human puberty revisited. Hormone Research, 57(Suppl 2), 2–14. https://doi.org/10.1159/000058094
Horn, S. S., Drill, K. L., Hochberg, M. J., Heinze, J., & Frank, T. (2008). Development: 6–8. In T. L. Good (Ed.), 21st century learning (Vol. 1, pp. 93–102). Sage.
Hurlock, E. B. (1987). Ergenlikte beden gelişimi. In B. Onur (Ed.), Ergenlik psikolojisi. Hacettepe Taş Kitapçılık.
Inhelder, B., & Piaget, J. (1958). The growth of logical thinking from childhood to adolescence. Basic Books.
Kaplowitz, P. B. (2008). Pubertal development in girls: Secular trends. Current Opinion in Obstetrics and Gynecology, 20(5), 487–491. https://doi.org/10.1097/GCO.0b013e32830ce75e
Kandemir, M. (2016). Bilişsel gelişim. In Ş. Işık (Ed.), Eğitim psikolojisi (pp. xx–xx). Pegem Akademi.
Klaczynski, P. A., & Felmban, W. S. (2014). Heuristics and biases during adolescence: Developmental reversals and individual differences. In H. Markovitz (Ed.), The developmental psychology of reasoning and decision making (pp. 84–111). Psychology Press.
Kuhn, D. (2013). Reasoning. In P. D. Zelazo (Ed.), The Oxford handbook of developmental psychology (Vol. 1, pp. 744–764). Oxford University Press.
Kulaksızoğlu, A. (2002). Ergenlik psikolojisi. Remzi Kitabevi.
Linn, P. (2016). Risky behaviors: Integrating adolescent egocentrism with the theory of planned behavior. Review of General Psychology, 20(4), 392–398. https://doi.org/10.1037/gpr0000085
Marshall, W. A., & Tanner, J. M. (1969). Variations in the pattern of pubertal changes in boys. Archives of Disease in Childhood, 44(235), 291–303. https://doi.org/10.1136/adc.44.235.291
Packard, B., & Babineau, M. E. (2008). Development: 9–12. In T. L. Good (Ed.), 21st century learning (Vol. 1, pp. 103–112). Sage.
Parent, A. S., Teilmann, G., Juul, A., Skakkebaek, N. E., Toppari, J., & Bourguignon, J. P. (2003). The timing of normal puberty and the age limits of sexual precocity: Variations around the world, secular trends, and changes after migration. Endocrine Reviews, 24(5), 668–693. https://doi.org/10.1210/er.2002-0019
Poyraz, C. (2010). Fiziksel gelişim. In H. Ergin & A. Yıldız (Eds.), Eğitim psikolojisi. Nobel Yayınları.
Santrock, J. W. (2012). Yaşam boyu gelişim (G. Yüksel, Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
Senemoğlu, N. (2023). Gelişim, öğrenme ve öğretim (29. bs.). Anı Yayıncılık.
Slavin, R. E. (2018). Educational psychology: Theory and practice (12th ed.). Pearson.
Smith, P. K. (2016). Adolescence: A very short introduction. Oxford University Press.
Sigelman, C. K. (2021). Life-span human development (10th ed.). Wadsworth Publishing.
Siyez, D. M. (2007). Fiziksel gelişim. In A. Kaya (Ed.), Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.
Soyer, M. K. (2018). Bilişsel gelişim. In A. Bakioğlu (Ed.), Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Solso, R. L., Maclin, M. K., & Maclin, O. H. (2010). Bilişsel psikoloji (A. Ayçiçeği-Dinn, Çev.). Kitapevi Yayınları.
Steinberg, L. (2017). Ergenlik (F. Çok, Ed.). İmge Kitabevi Yayınları.
Temel, F., & Aksoy, A. B. (2022). Ergen ve gelişimi.Nobel Yayınları.
Tomic, W., & Kingma, J. (1996). Three theories of cognitive representation and criteria for evaluating training effects. Educational Practice and Theory, 18(1), 15–35.
Wadsworth, B. J. (1996). Piaget’s theory of cognitive and affective development: Foundations of constructivism (5th ed.). Longman Publishing.
Worthman, C. M. (2019). Puberty and the evolution of human life history. Evolutionary Anthropology, 28(4), 165–179. https://doi.org/10.1002/evan.21785
Yavuzer, H. (2015). Gençleri anlamak (9. bs.). Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2024). Çocuğunuzun ilk altı yılı (41. bs.). Remzi Kitabevi.
