Erken Çocukluk Döneminde Fiziksel ve Bilişsel Gelişim
Özet
Bu bölümde, erken çocukluk döneminde Fiziksel ve Bilişsel gelişim süreçleri bütüncül bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Fiziksel gelişim kapsamında büyüme hızındaki değişimler, boy-kilo artışı, büyük ve küçük kas gelişimi ile Gallahue’nin motor gelişim piramidi ayrıntılı biçimde incelenmiştir. Ayrıca beyin gelişimi, sinir hücresi yapısı ve sinir sistemi olgunlaşma süreçlerine yönelik detaylı bilgilere yer verilmiştir. Uyku düzeni, ebeveyn etkileşimi ve toksik stres gibi çevresel etmenlerin fiziksel gelişim üzerindeki belirleyici rolleri tartışılmıştır. Bilişsel gelişim bölümünde, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramı ve temel kavramları ile Vygotsky’nin bilişsel gelişim kuramı ve bu kuram çerçevesinde dil gelişimi ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde dikkat süreçleri ve zihin kuramı ele alınmış ve kavramlar güncel araştırmalar ışığında irdelenmiştir. Bölüm, erken çocukluk dönemine ilişkin gelişim alanlarını destekleyici uygulamalara ve çocukların sağlıklı gelişimini güçlendiren etmenlere dikkat çekmeyi amaçlamaktadır.
Referanslar
Berk, L. E. (2020). Bebekler ve çocuklar: Doğum öncesinden orta çocukluğa (N. Işıkoğlu Erdoğan, Çev. ed.; N. Işıkoğlu Erdoğan, G. Kurt, H. Ercan, E. F. Bedel, F. Varol, B. T. Özkaya, B. Palut Ekinci ve diğerleri, Çev.; 7. basımdan çeviri). Nobel Akademik Yayıncılık
Bjorklund, D. F. (2021). Çocuklar nasıl düşünür? (M. Sayıl, Çev. ed.; A. Koçak ve Z. İşcanoğlu, Çev.; 5. bas., Ocak 2021 Basımı). Nobel Akademik Yayıncılık.
Bozkurt, A., Yıldırım Demirdöğen, E., Kolak Çelik, M., & Akıncı, M. A. (2024, February 8). An assessment of dynamic facial emotion recognition and theory of mind in children with ADHD: An eye-tracking study. Plos One, 19(2). doi:10.1371/journal.pone.0298468
Broekman, B. F., Chan, Y. H., Chong, Y. S., Quek, S. C., Fung, D., Low, Y. L., Saw, S. M., ve GUSTO Study Group. (2009). The influence of birth size on intelligence in healthy children. Pediatrics, 123(5), e1011–e1016. https://doi.org/10.1542/peds.2008-2829
Bülent, K., & Sucu, N. (2016). Physical Education and Young Children in Terms of Motor Development. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 80-129.
Carson, V., Hunter, S., Kuzik, N., Wiebe, S. A., Spence, J. C., Friedman, A., ... ve Hinkley, T. (2016). Systematic review of physical activity and cognitive development in early childhood. Journal of science and medicine in sport, 19(7), 573-578.
Carter, J. C., & Wrede, J. E. (2017). Overview of sleep and sleep disorders in infancy and childhood. Journal of Pediatric Health Care, 31(2), 145–155. https://doi.org/10.3928/19382359-20170316-02
Cirhinlioğlu, F. G. (2015). Çocuk Gelişimi ve Ruh Sağlığı: Okul Öncesi Dönem. Nobel Akademi Yayınevi, Ankara.
Cratty, B. J., Cratty, I. J., & Cornell, S. (1986). Motor planning abilities in deaf and hearing children. American Annals of the Deaf, 131(4), 281-284.
Çimen, M., & Namlı, A. K. (Eds.). (2023). Eğitimin kavramsal temelleri 8: Eğitim psikolojisi. Efe Akademi Yayınları.
El-Sheikh, M., Bagley, E. J., Keiley, M., Elmore-Staton, L., Chen, E., & Buckhalt, J. A. (2013). Economic adversity and children’s sleep problems: Multiple indicators and moderation of effects. Health Psychology, 32(8), 849–859. https://doi.org/10.1037/a0030413
Eriksson, P. S., Perfilieva, E., Björk-Eriksson, T., Alborn, A. M., Nordborg, C., Peterson, D. A., & Gage, F. H. (1998). Neurogenesis in the adult human hippocampus. Nature medicine, 4(11), 1313-1317.
Fisher, A., Reilly, J. J., Kelly, L. A., Montgomery, C., Williamson, A., & Paton, J. Y. (2005). Fundamental movement skills and habitual physical activity in young children. Medicine & Science in Sports & Exercise, 37(4), 684–688. https://doi.org/10.1249/01.MSS.0000159138.48107.7D
Gallahue, D. L., Ozmun, J. C., & Goodway, J. D. (2014). Motor gelişimi anlamak: Bebekler, çocuklar, ergenler, yetişkinler (D. S. Özer ve A. Aktop, çev. ed.) [7. basım]. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
İnce, O. T., Kondolot, M., & Yıldız, M. (2011). Büyümenin izlenmesi ve büyüme duraklaması. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5(3), 181-192.
Jing, J. Q., Jia, S. J., & Yang, C. J. (2024). Physical activity promotes brain development through serotonin during early childhood. Neuroscience.
Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-21.
Lane, J. D., & Bowman, L. C. (2021). How children’s social tendencies can shape their theory of mind development: access and attention to social information. Developmental Review, 61, 1–19. https://doi.org/10.1016/j.dr. 2021.100977
Malina, R. M., Bouchard, C., & Bar-Or, O. (2004). Growth, maturation, and physical activity (2nd ed.). Human Kinetics.
Özer, D. S., & Özer, M. K. (2012). Çocuklarda motor gelişim (7. baskı). Nobel Yayınları
Prado, E. L., & Dewey, K. G. (2014). Nutrition and brain development in early life. Nutrition Reviews, 72(4), 267–284. https://doi.org/10.1111/nure.12102
Renouf, A., Brendgen, M., Parent, S., Vitaro, F., David Zelazo, P., Boivin, M., ... ve Seguin, J. R. (2010). Relations between theory of mind and indirect and physical aggression in kindergarten: Evidence of the moderating role of prosocial behaviors. Social Development, 19(3), 535-555.
Santrock, J. W. (2021). Çocuk gelişimi (A. Güre, Çev. ed.; A. Öztürk, A. Kaya, A. Doğan, A. E. Topçu, A. V. A. Bayraktar, A. Akyüz, B. Ş. Acar, B. Aytaç, D. Türe, D. S. Atalar, D. Ş. Özen, E. Yılmaz, F. C. Pala, H. Uysal, M. Sayıl, M. Arı, N. Pekel Uludağlı, T. Y. Irmak, Z. Uçanok veve Z. Çakmak, Çev.; 14. bas., Ocak 2021 Basımı). Nobel Akademik Yayıncılık
Singh , J., Arun, P., & Bajaj , M. K. (2021). Theory of Mind and Executive Functions in Children With Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Specific Learning Disorder. Indian Journal of Psychological Medicine, 43(5), 392-398. doi:10.1177/0253717621999807
Steen, G. (2007). The Evolving Brain: The Known and The Unknown. Amherst, New York.
Uekermann, J., Kraemer, M., Abdel-Hamid, M., Schimmelmann, B. G., Hebebrand, J., Daum, I., . . . Kis, B. (2010). Social cognition in attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD). Neuroscience and biobehavioral reviews, 34(5), 734-743. doi:10.1016/j.neubiorev.2009.10.009
UNICEF. (2014). Building better brains: New frontiers in early childhood development. United Nations Children’s Fund . https://www.unicef.org/media/110356/file/Building%20Better%20Brains.pdf
Vygotsky, L. S. (1962). Thought and language (E. Hanfmann & G. Vakar, Eds. & Trans.). Cambridge, MA: MIT Press.
Yu, Y.-T., Lin, C.-H., Li, H.-J., Tsai, C.-H., & Chen, K.-L. (2022). Different mediators of applied theory-of-mind competence in children with autism spectrum disorder. Research in Developmental Disabilities, 130. doi:10.1016/j.ridd.2022.1043
Wade, T. J., Bowden, J., & Sites, H. J. (2017). Child maltreatment and motor coordination deficits among preschool children. Journal of Child & Adolescent Trauma, 11(2), 159–162. https://doi.org/10.1007/s40653-017-0186-4
Wang, P., Hao, M., Han, W., & Yamauchi, T. (2019). Factors associated with nutritional status and motor development among young children. Nursing & Health Sciences, 21(3), 323–329. https://doi.org/10.1111/nhs.12604
Wang, Y., Shang, S., Xie, W., Hong, S., Liu, Z., & Su, Y. (2023). The relation between aggression and ToM in children: a meta-analysis. Developmental Science, 26(2), 1–19. https://doi.org/10.1111/desc.13310
Wellman, H. M., Cross, D., & Watson, J. (2001). Meta-analysis of theory-of-mind development: The truth about false belief. Child Development, 72(3), 655–684.
World Health Organization. WHO Guidelines on Physical Activity and Sedentary Behaviour; World Health Organization: Geneva, Switzerland, 2020
Qiu, X., Gao, M., Zhu, H., Li, W., & Jiang, R. (2024). Theory of mind, empathy, and prosocial behavior in children and adolescent: A meta-analysis. Current Psychology, 43(22), 19690-19707. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05762-7
